Geçen yıl 2 milyon ton ile rekor kırmasına rağmen beklediği ilgiyi göremeyen çiftçi bu yıl ayçiçeği ekimini azalttı. Kış ve yaz kuraklıkları da verimi düşürünce rekoltenin 1,4 milyon tonda kalması bekleniyor. 10 aylık stok ile hasada girildiğini belirten yetkililer “sorun yok” diyor, üretici ise destek bekliyor.
Türkiye’de bitkisel yağ üretiminin yaklaşık yüzde 46’sını karşılayan ayçiçeğinde geçen yıl 2 milyon tonla üretim rekoru kırıldı. Ancak hasat döneminde destekler konusunda beklediği ilgiyi göremeyen çiftçi ekimden vazgeçti.
Ekim alanları yüzde 20 küçülürken son dönemde mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar da rekolte ve verimin düşmesine neden oldu. Konuyla ilgili EKONOMİ gazetesine bilgi veren Trakya Birlik Genel Müdürü Hakan Çalen, ayçiçeği üretiminde arz talep dengesinin hassasiyetine dikkati çekerek “Bunun en çarpıcı örneğini geçtiğimiz yıl yaşadık. Rusya-Ukrayna savaşının başladığı dönem bizim ekim zamanımıza denk geldiği için Tarım Bakanlığımız, belediyelerimiz ve ticaret odalarımız çiftçilerimizi yağlık ayçiçeği üretimi konusunda motive etti. Hibe tohum destekleri verildi ve tarihi bir ekim alanına ulaşılarak, 2 milyon tonluk üretim gerçekleştirdik. Bu miktar ülke ihtiyacının yüzde 75 ila 80’ine karşılık geliyor. Hasat dönemine geldiğimizde sektörde bu üretimi kaldıracak finansal ve fiziki altyapının eksik olması, harman döneminde çiftçilerimizin maliyetleriyle doğru orantılı olarak gelir sunmamıza imkan vermedi. İç Anadolu’da birçok kentte uzun yıllar aradan sonra çiftçimiz ayçiçeği ekmişti, ancak onları zararına satmak noktasına getirdiğimiz için yeni ekim alanlarının çoğunu kaybettik. Arz talep dengesine bağlı bir sorun oluşması ve aynı dönemde ithalat vergi uygulamaları çiftçilerimize beklenen fiyatı sağlayacak düzeyde değildi. Tohumda yüzde 5, yağda yüzde 10 vergi uygulandı. Şu anda vergi oranı tohumda yüzde 27 yağda yüzde 36. Bu nedenle Geçtiğimiz yıl birçok bölgede üretim kaybı yaşadık” dedi.
Kuralık kaybın artmasında etkili oldu
Ekim alanının yüzde 20 azalmasıyla girilen yeni sezonda bu kez aşırı sıcakların neden olduğu rekolte kaybının da yüzde 15 ila 20’ye ulaştığı bilgisini veren Çalen, yıl sonunda ülke genelinde 1,4 milyon toplam rekolte beklendiğini kaydetti. Trakya’da, özellikle de Tekirdağ havzasında biçilemeyecek tarlaların bulunduğunu belirten Çalen, “Lokal bazda yüzde 80’lere varan üretim kayıpları var. Ancak Türkiye genelinde ayçiçeği ekim alanlarında alan bazlı olarak yüzde 20, verim bazlı da yüzde 25’e varan küçülme bekliyoruz” diye konuştu.
Hakan Çalen, hasat edilecek ürünlerle birlikte ellerinde yaklaşık 10 aylık stok bulunduğunu belirterek tedarikte herhangi bir sorun yaşanmasını beklemediklerini söyledi.
