Toprakta potasyum eksikliği, besicilik ve tarım için büyük bir tehdit. Peki bu, gıda güvencesi için ne anlama geliyor? Halihazırda mevcut tehdidi önlemek mümkün mü?
University College London, Edinburgh Üniversitesi ve İngiltere Ekoloji ve Hidroloji Merkezi’ndeki bir grup araştırmacı tarafından yapılan bir çalışma, küresel tarım endüstrisinde potasyum uzaklaştırma ve ikmali arasında ciddi bir dengesizlik olduğunu keşfetti.
Toprakta potasyum bulunması neden önemli?
Potasyum, tarım ürünlerinin yetiştirilmesinde önemli bir rol oynar. Fotosentez ve solunuma yardımcı olarak bitki büyümesi için hayati bir besin maddesidir.
Araştırmacılara göre de potasyum bitkilerdeki temel besin maddelerinden biri. Bitki yapraklarında bulunan nefes alma delikleri olan stomaların açılıp kapanmasının düzenlenmesi de dahil olmak üzere birçok işlevi vardır. Bu nedenle bitkiden nem kaybını düzenler.
Potas’ın (potasyum gübresi) toprakta ve bitki beslemede doğru kullanımını desteklemek için teknik bilgi sağlayan Potash Development Association (PDA), “Potas tüm mahsuller, otlaklar ve çiftlik hayvanları için temel bir besin maddesi. Ekonomik olarak uygulanabilir verim elde etmek için toprak verimliliğinin korunması, en önemlilerinden biri potasyum olan tüm bitki besin maddelerinin uygun şekilde kullanılmasını gerektirir” ifadelerini kullandı.
Sonuçları kısa bir süre önce yayınlanan çalışma, tarımsal topraklardan, yenilenenden daha fazla potasyum alındığını ortaya koydu. Ayrıca bu sorunun dünya genelinde var olduğu ve bu nedenle tüm hayvancılık ve tarımsal gıda kaynakları için bir tehdit oluşturduğu tespit edildi.
Potasyum eksikliği gıda güvencesi için ne anlama geliyor?
Tarım topraklarındaki potasyum eksikliği şu anda gıda güvenliği için önemli bir tehdit olarak kabul edilmiyor. Ancak toprakta tespit edilen dengesizlik ele alınmazsa mahsul verimi düşecek ve gıda üretimi üzerinde acil bir tehdit oluşturacak.
Araştırmacılar, dünya genelindeki tarım topraklarının yaklaşık %20’sinin ciddi potasyum eksikliği ile karşı karşıya olduğunu ve bazı bölgelerin diğerlerinden daha kötü durumda olduğunu tespit etti.
Toprakta neden potasyum eksikliği var?
Çiftçiler tükenen potasyum seviyelerini yenilemek için genellikle tarlalarına potasyum açısından zengin gübreler serpiyor. Ancak tedarik sorunları bu gübrenin kullanımını engelleyebiliyor. Gübrenin çevresel etkilerine ilişkin, geçmişten günümüze gelen bazı sorular da var.
Çiftçiler topraktaki potasyumu yenilemek için genellikle potas kullanır. Bununla birlikte, fiyat son yıllarda son derece değişken. Araştırma ekibi Nisan 2022’de potas fiyatının bir önceki yıla göre %500 arttığını ifade etti.
Gübre fiyat ve tedarikinde yaşanan sorunlar etkili oldu
Bu, gübre talebinin arttığı, enerji maliyetlerinin yükseldiği, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de dahil olmak üzere hükümet eylemlerini etkileyen “mükemmel fırtına” olarak adlandırdıkları bir durumun sonucunda ortaya çıktı.
Rusya ve Beyaz Rusya, dünyanın en büyük potas üreticilerinden ikisi olup, dünya potas arzının yaklaşık %42’sini ihraç ediyor. Ancak Rusya’nın Mart 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından İngiltere, ABD, Kanada ve AB her iki ülkeye de ithalat yaptırımları uygulayarak küresel arzı sekteye uğrattı ve fiyat artışını hızlandırdı.
İlk fiyat artışından bu yana potas maliyeti yaklaşık %50 oranında düşmüş olsa da halen yüksek olması, çiftçilerin mevcut gıda sistemi altında gıda üretimini sürdürmek için yeterli gübre tedarikine erişemeyeceği endişelerini arttırıyor.
Bununla birlikte, tarım sistemlerinin toprağı beslemek için gübreye bu kadar bağımlı olmaması gerektiğini öne süren bir argüman var.
Soil Association’a (T. Toprak Birliği) göre, gübrelerin aşırı kullanımı, amonyak ve azot oksit gibi bazı azot bileşiklerinin çok fazla miktarda bulunması durumunda ortaya çıkan azot kirliliğine neden olabilir.
Birleşmiş Milletler (BM) de aşırı ve verimsiz gübre kullanımının sağlık üzerindeki potansiyel etkileri konusunda uyarıda bulunarak, bunun içme suyunun kirlenmesi ve tatlı su sistemleri ile kıyı bölgelerinin ötrofikasyonu gibi sorunlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar Nature Foods dergisinde yayınlandı.
www.gidahatti.com/haber/19873711/gida-guvencesi-icin-ciddi-tehdit-topraktaki-potasyumun-tukenmesi
