18 yıl aralıksız yürüttüğü Türkiye Gıda Sanayi İşverenler Sendikası (TÜGİS) Yönetim Kurulu Başkanlığını Kasım 2022’de “Onursal Başkanlık” ile noktalayan Necdet Buzbaş, 2019 yılında sektörden arkadaşlarıyla Ankara’dan bir toplantıdan dönerken yine konu açıldı:
– Gıda sanayinin tarihinin yazılmasını çok istiyorum. Artık bu iş için kolları sıvasak iyi olacak.
Buzbaş, Mart 2020’de COVID-19 pandemisi nedeniyle evlere kapandığımız dönemde konuyu yeniden gündemine aldı:
– Sektörümüze yakın üniversite öğretim üyelerinin bir çalışma yapmasını rica edeyim. Kitabı TÜGİS’e mal edelim. En doğru formül bu olacak.
5 öğretim üyesi ile konuyu görüştü, söz aldı. Aradan bir süre geçti, öğretim üyelerinden olumsuz mesaj geldi:
– Bu çalışmaya zaman ayıramayacağız.
Necdet Buzbaş, kitap konusunda kararlıydı:
– Ben bu projeden vazgeçemem. Sektöre ve TÜGİS’e bu konuda borçluyum.
Kitabın kurgusunu, “Gıda sanayi aktörlerine, kurdukları firmalara, küçük hikayeleri ile yer vereceğim bir resmi geçit olmalı” şeklinde planladı.
Bu çalışmayı yaparken en çok yararlandığı kaynak, EKONOMİ Gazetesi Yazarı Faruk Türkoğlu’nun hazırladığı “Ekonomi Sözlüğü” oldu. Son 5 yılda tuttuğu “Gıda Sanayi Günlüğü” de kitabın temelinde önemli yer aldı.
Kitaptaki “resmi geçit”i, yaşayan en eski markamız “Ali Muhiddin Hacı Bekir” ile başlattı:
– 1777’de Kastamonulu şeker ustası Hacı Bekir Efendi’nin İstanbul Bahçekapı’da kurduğu marka, “dünyanın en eski 100”ü listesine girdi. İngilizler, “Turkish Delight” diye literatüre yerleştirdi. Amerika’nın keşfinin 400’üncü yılında, 1893’te Chicago Fuarı’na katıldı.
1900’lü yılların başlarından bazı örnekleri sıraladı:
- 1902’de Bomonti Bira Fabrikası kuruldu.
- 1907’de Denizlili Hacı Emin Bey, helva imalathanesini kurdu. 1974’te Koska’ya dönüştü.
- 1910’da Balat’ta İttihat Değirmencilik çok ortaklı bir yapı olarak faaliyete geçti.
Sezai Ömer Madra’ya ayrı bir başlık açtı:
- 1883’te Midilli’de doğdu. 1914’te aile İstanbul’a göç etti. Yağ ve sabun işini Türkiye’de sürdürdü.
TÜGİS’te Başkanvekilliği, TOBB Gıda Sektör Meclisi Başkanlığını sürdüren Necdet Buzbaş’la “Cumhuriyet’in Yüzüncü Yılında Gıda Sanayisinin 99 Yılı” kitabı üzerine konuştuk. Öncelikle şu noktanın altını çizdi:
– TOBB’un kapasite raporlarını, İSO’nun birinci ve ikinci 500 listesini dikkate aldım. Kitaptaki verilerle haksız kıyaslama yapılmasını istemedim. Kitaptaki veriler 2022’yi kapsadığı ve yayınının 2023’e yetişmesini istediğim için “99 Yıl” diyebildim.
