Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) 13. Bakanlar Konferansı’nda tarım uzlaşı sağlanamazken, özellikle gıda güvenliği gerekçeli kamu stokları ile ilgili düzenlemeler alanında ülkelerin tutumları arasındaki farklılıklar giderilemedi. DTÖ anlaşmazlıkların çözümü yapısıyla ilgili eksikliklerin ise 2024 yılı sonuna kadar giderilmesine karar verildi.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) 13. Bakanlar Konferansı, kapanış için öngörülen tarihi aşarak 2 Mart’ta tamamlandı.
Karara bağlanan gündem maddeleri arasında elektronik iletilerden gümrük vergisi alınmamasına ilişkin moratoryumun son defa uzatılması yer alıyor. Moratoryumun bir sonraki DTÖ Bakanlar Konferansı’nda ya da 31 Mart 2026 tarihinde (hangisi önce gerçekleşirse o tarihin dikkate alınması gerekiyor) sona erdirilmesi planlanıyor.
Ayrıca, DTÖ anlaşmazlıkların çözümü yapısıyla ilgili eksikliklerin 2024 yılı sonuna kadar giderilmesine karar verildi.
DTÖ 13. Bakanlar Konferansı kararları
Abu Dabi’de düzenlenen DTÖ 13. Bakanlar Konferansı’nda alınan diğer kararlardan bazıları şöyle:
• Sağlık ve bitki sağlığı önlemlerinin uygulanmasına ilişkin sözleşmenin ayrıcalıklı hükümlerinin gelişmekte olan ve en az gelişmişlik seviyesindeki ülkeler lehine etkin şekilde uygulanması beyanı ile aynı kapsamda ticaret önündeki teknik engellerin kaldırılması kararı kabul edildi.
• Komorlar ve Doğu Timor’un DTÖ’ye üyelik koşulları resmi olarak onaylandı.
• En az gelişmişlik kategorisinden üst seviyeye çıkan ülkelerin desteklenmeye devam edilmesi kapsamında teknik yardımlar ve anlaşmazlıkların çözümü sistemi ile ilgili kolaylaştırıcı önlemler kabul edildi.
E-ticaret konusunda çalışma yapılacak
• Elektronik ticaret konusunda ise bir sonraki Bakanlar Konferansı’nda (MC14) ele alınması hedefiyle Genel Kurul’a eylem önerileri sunmak amacıyla “E-ticaret Çalışma Programı” üzerinde düzenli olarak çalışılmasına karar verildi. Moratoryumun geçerlilik süresi ve E-ticaret Çalışma Programı’nın sonuçlandırılması için öngörülen tarih bir sonraki Bakanlar Konferansı (MC14) ya da 31 Mart 2026 olarak belirleniyor (hangisi önce gerçekleşirse o tarihin dikkate alınması gerekiyor). Karar metninde bu çalışmaların özellikle gelişmekte olan ve en az gelişmiş DTÖ ülkelerinin kalkınma, ekonomi ve maliye alanlarındaki ihtiyaçları dikkate alınarak yürütüleceğine vurgu yapılıyor.
• Balıkçılık sübvansiyonlarına dair ikinci dalga müzakerelerle ilgili olarak uzlaşı gereken alanların tamamlanmasının bir sonraki Bakanlar Konferansı’na (MC14) bırakılmasına karar verildiği belirtiliyor.
• “Çevresel Sürdürülebilirlik ve Ticaret Konusunda Yapılandırılmış Görüşmeler” (TESSD) sürecine katılan 76 DTÖ üyesi, 12. Bakanlar Konferansı’ndan bu yana kaydedilen ilerlemeleri içeren sonuç belgelerini sundu ve çalışmaların MC14’e kadar tamamlanmasının hedeflendiğini açıkladı.
Tarım ve gıda stokları konusunda uzlaşma yok!
Balıkçılık sübvansiyonlarının düzenlenmesi anlaşmasının onay süreci kapsamında 10 ülkenin (Brunei Sultanlığı, Çad, Malezya, Norveç, Filipinler, Ruanda, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Togo ve Türkiye) anlaşmayı kabullerine ilişkin belgelerini sunması üzerine anlaşmayı kabul eden ülke sayısının 71’e ulaştığı; konferansın kapanışından hemen önce Güney Afrika’nın DTÖ Genel Direktörüne kabul belgesini sunduğu belirtiliyor.
Tarım konusunda uzlaşı sağlanamadığı, özellikle gıda güvenliği gerekçeli kamu stokları ile ilgili düzenlemeler alanında ülkelerin tutumları arasındaki farklılıkların büyük ölçüde devam ettiği belirtiliyor.
Plastik Diyaloğu
13. Bakanlar Konferansı’nda ayrıca ticaret ve sürdürülebilirlik konuları ele alındı. “Plastik Kirliliği ve Çevresel Olarak Sürdürülebilir Plastik Ticareti (DPP) Diyaloğu” (Plastik Diyaloğu) kapsamında eşgüdümden sorumlu altı ülke (Avustralya, Barbados, Çin, Ekvador, Fiji ve Fas) plastik kirliliğinin çevre, sağlık ve ekonomi üzerindeki etkilerinin ele alınması için ticaret kapsamında atılacak adımları içeren tebliğ sundu. Bu kapsamda ileri aşama olarak Hükümetler Arası Müzakere Komitesi’nin (INC) yürüttüğü çalışmalar ve ayrıca Dünya Gümrükler Örgütü çatısında yürütülen “plastik mal ticaretinin daha iyi takip edilmesi için Harmonize Sistem’de (HS) değişiklik yapılması” süreci ile Plastik Diyaloğu çalışmalarının yakın işbirliği içinde ilerlemesine karar verildi.
AB’den DTÖ’ye 1 milyon Euro fon
Öte yandan AB, gelişmekte olan ülkelerdeki kamu görevlilerine yönelik eğitim programlarının mali olarak desteklenmesi amacıyla 2024-2025 dönemi için Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Küresel Güven Fonu’na 1 milyon Euro katkıda bulunacak.
AB’nin sağlayacağı kaynak ile gelişmekte olan ve en az gelişmişlik seviyesindeki ülkelerin DTÖ konularındaki uzmanlıklarını derinleştirmelerine ve ticaret kurallarını etkili şekilde uygulama kapasitelerini güçlendirmelerine katkı sağlayacak eğitim programları ve benzeri çalışmalar yürütülecek.
www.gidahatti.com/haber/19475697/dtode-tarim-ve-gidada-korumacilik-konusunda-uzlasma-yok?
