Tarım ürünü fiyatları: (1) Perakende fiyatları (2) Toptancı fiyatları ve (3) Üretici eline geçen fiyatlar olmak üzere üç kümede sınıflandırılır. Bu fiyatlar genel fiyat düzeyindeki artış veya azalışlardan farklı şekilde etkilenirler.
GENEL FİYAT DEĞİŞİMİNİN ETKİSİ
Perakende fiyatları son tüketicinin ödediği fiyattır. Perakende fiyatlar, büyük oranda sabit masraf ve harcamaları içerir. Vergiler, faiz, sigorta, amortisman ve ücretler gibi kalemlerden oluşan sabit masraflar uzun zaman boyunca pek az değişir. Perakende fiyatların büyük kısmını sabit masraf unsurları oluşturduğundan bunlar, toptan ve üretici eline geçen fiyatlara göre genel fiyat düzeyindeki değişimlerden daha az etkilenirler.
Toptancı fiyatları, perakendecinin tüketiciye sattığı ürünler karşılığında toptancıya ödediği fiyattır. Taşıma ve ücretler gibi bazı sabit masraf unsurlarını içerir, ancak bu sabit masraflar perakende fiyatlarda olandan daha düşük orandadır. Toptancı fiyatları daha az sabit kalem içerdiğinden, perakende fiyatlarından daha çok dalgalanır.
Çiftçi eline geçen fiyat ise işletme avlusundaki veya en yakın pazardaki fiyattır. Ürün çiftçiden tüketiciye ulaşıncaya kadar yapılması gereken taşıma, depolama, pazarlama ve dağıtım giderlerinin eklenmesi gerekeceğinden; çiftçi eline geçen fiyat, toptancı ve perakendeci fiyatlarından düşüktür. Üretici eline geçen fiyatlar genel fiyat düzeyindeki değişimler karşısında daha şiddetli dalgalanır. Çiftçilerin de vergiler, faiz ve sigorta gibi sabit masrafları olsa da, bu sabit masraflar toplam satış fiyatının perakendeci ve toptancının ki kadar yüksek bir kısmını oluşturmaz.
