Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılının ilk bitkisel üretim tahminini açıkladı. Bitkisel Üretim 1. Tahmini’ne göre üretimin, tarla ürünleri olan tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde (yem bitkileri hariç) yüzde 5,3, sebzelerde yüzde 1,7, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 24,4 oranında azalması bekleniyor. Buna göre, yaklaşık üretim miktarlarının tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 71,4 milyon ton, sebzelerde 33 milyon ton, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise 21,4 milyon ton olarak gerçekleşeceği öngörüldü.
Bu ilk tahmine göre meyvelerde 7 milyon ton, tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde (yem bitkileri hariç) 4,1 milyon ton ve sebzelerde 600 bin ton kayıp var.
En büyük zarar meyvelerde
TÜİK’in ilk tahminine göre Türkiye’nin 28,4 milyon ton olan 2024 yılı meyve üretiminin, bu yıl 21,4 milyon ton olması bekleniyor. Tam 7 milyon ton azalma olacağı öngörülüyor. Ancak birçok üretici, felaketin boyutlarının çok daha büyük olduğunu, bunun çok iyimser bir tahmin olduğunu ifade ediyor.
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, 22 Mayıs 2025’te 2. Enflasyon Raporu’nu açıklarken yaptığı konuşmada zirai dondan dolayı gıda fiyatları üzerinde bir baskı olduğunu, fiyatların yukarı yönlü olarak artabileceği sinyalini, mesajını verdi. Çarşı, pazara gittiğinizde de meyve fiyatlarının ne kadar yükseldiğini görüyorsunuz. Bunun temel nedeni üretimdeki düşüş. Bazı marketler, pazar yerlerindeki satıcılar meyve satışında1 kilonun fiyatı yerine yarım kilo veya 250 gramın fiyatını etikete yazarak aslında o yüksek fiyatı bir anlamda perdelemeye ve tüketicinin alımdan kaçmasını engellemeye çalışıyor.
Meyvelerde ürün bazında yüzde 65’i bulan kayıplar var
TÜİK’e göre kayısı üretimindeki üretim kaybı yüzde 65,1 oranında olacak. Türkiye’nin 2024 yılında 1 milyon 269 bin ton olan kayısı üretiminin 443 bin tona düşmesi bekleniyor. Türkiye’de kuru kayısı üretiminin yüzde 80-90’ını gerçekleştiren Malatya’da bu kaybın yüzde 100’e yakın olduğu üreticiler tarafından ifade ediliyor.
Kiraz üretiminde yüzde 55,7’lik bir azalma ile üretimin 726 bin 500 tondan 322 bin tona düşmesi öngörülüyor.
Antep fıstığındaki üretim düşüş tahmini yüzde 54,6 olarak açıklandı. Toplam üretimin geçen yıla göre 383 bin tondan 174 bin tona gerilemesi bekleniyor.
Vişnede yüzde 44,8’lik bir düşüş öngörülüyor. Geçen yıl 206 bin 700 ton olan vişne üretimi 114 bin tona gerileyecek.
Zeytinde geçen sene 3 milyon 750 bin ton ile üretim rekoru kırıldı. Bu yıl üretimin 2 milyon 250 bin tona gerilemesi öngörülüyor. Zeytindeki üretim kaybının yüzde 40 olması bekleniyor. İspanya’da 2022 ve 2023 yılında yaşanan kuraklık sonucu Türkiye’deki zeytin ve zeytinyağının değeri ve fiyatı artmıştı. 2024 yılında İspanya’da kuraklığın olmaması, Türkiye’de de rekor üretim olması fiyatların bir miktar düşmesine neden oldu. Bu yıl zeytin üretiminin yüzde 40 civarında azalmasıyla fiyatların tekrar artması bekleniyor.
