Meğer dolmaya da zehir bulaşmış. Hem de öyle böyle değil! AB Gıda Alarm Sistemi’ne geçtiğimiz günlerde art arda düşen 3 uyarı, Türkiye’den Almanya’ya gelen yaprak dolmalarında 10 farklı tür, tarım zehrinin saptandığını gösteriyor. Neredeyse dolmanın içindeki malzeme kadar, tarım kimyasalı çıkmış. Üstelik tarım zehirlerinin birçoğunda kalıntı miktarları, tolere edilebilir limitin 20-30 katı. Hele bir tanesi var ki, limiti yaklaşık 100 kat aşan oranda tespit edilmiş.
Böcek öldürücü olarak kullanılan o kimyasalın adı methoxyfenozide. Düşük toksisiteye sahip bir etken madde olarak çalışmalara yansısa da yarılanma ömrünün uzun olması nedeniyle oldukça kalıcı bir kimyasal olarak anılıyor. Dolmadaki diğer zehirlerin birçoğu da sistemik etkili. Yani aynı antibiyotik gibi kullanıldığı organizmanın bütün hücrelerine sirayet ediyor. Ne yıkamakla ne de kabuk soymakla çıkmayan türden.
Etkileşim tehlikesi
Bir diğer endişe verici yön de 10 ayrı pestisitin aynı anda tek bir gıdada yer alması. Bu duruma bilimsel literatürde “kokteyl etki” deniliyor. Mevcut düzenlemelere göre, gıdamızdaki pestisitlerin etken maddeleri tek tek güvenlik risk değerlendirmesine tabi tutuluyor. Ama hem Türkiye hem de dünyada yapılan birçok araştırma, gıdalarda aynı anda birden çok pestisitle karşı karşıya kaldığımıza işaret ediyor. Öte yandan pestisit kokteyllerinin, birbirleriyle etkileşime geçmesi halinde çok daha zararlı olabileceğini gösteren kanıtlar da artıyor. İnsan hücre ve dokuları üzerinde yürütülen bazı araştırmalar, pestisitlerin bileşik etkilerinin, kanserli hücre oluşumuna yol açabileceğini, metabolizma, büyüme, gelişme ve üreme gibi çeşitli fonksiyonları düzenleyen hormonları üreten endokrin sistemi bozabileceğini vurguluyor.
