“Yeşil Dünya İçin Dayanışma İçinde” teması ile 11-22 Kasım 2024 tarihlerinde Bakü, Azerbaycan’da Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 29.Tarafl ar Konferansı (COP29) için paydaşlar bir araya geldi. COP’lar yıl boyu öncesinde, olagelirken ve sonrasında öncelikli okuma-değerlendirme önceliklerimden.
Konferanslara katılarak ya da uzak izlemede (Canlı yayın; Bültenler; Açıklamalar; Sivil toplum; Sosyal medya) etkin takip için geliştirdiğim yöntemlerim var. Uç noktada çok olumlu/çok olumsuz bakış ve çıkarımları da özellikle izliyorum. Açılışta söylenenlerle son iki gün hep ayrı iki film oluyor. Sizlerle köşemde ilerleyen günlerde de seçtiğim konuları paylaşacağım.
Delege, paydaş ve ülke katılım sayısı rekoru kıran lakin iklim finansmanı için beklentilere erişilemeyen COP28 ardından COP29 için BM, “Herkes için yaşanabilir bir gezegene yatırım yapma” diyerek konferansın temel odak noktasını iklim değişikliğiyle mücadele ve geçim kaynaklarının korunması için triyonlarca dolar ihtiyacını vurgulamıştı.
COP29 öncesinde paydaş görüşü ve ülkeler onayına açılan Ateşkes Çağrısı; Hidrojen, Yeşil Dijital, Organik Atıktan Metan Azaltma, Dayanıklı ve Sağlıklı Şehirler için Çok Sektörlü Eylem Yolları, Geliştirilmiş Turizm Eylem, İklim Eylemi için Su beyanları; Küresel Enerji Depolama ve Şebekeler ile Yeşil Enerji Bölgeleri ve Koridorları taahhütleri ile Küresel Durum Değerlendirme Raporlaması (GST) ve Kayıp-Zarar Fonu(LDF) takip edilirken dolar’ın yeşili mühimdi.
Ne Umduk? Ne Bulduk? diye ilk değerlendirmemi yaptığımda cevabım “İklim Finansmanı Hüsranı” oldu. Çünkü her yıl olduğu gibi sonraki yıla atıfla tam bitmemişlik gerekçelendirilerek daha da yapılacaklar var sonucuna ulaştık. Gayet tabii ki böylesi süreçlerde yenileme, daha iyisini yapma için çalışma mühim. Ancak en gerçek olan akçedir, akçeyi yönetmektir. Bu akçeye insan ve gezegen birlikte acil ihtiyaç duyuyor. Kaçış yok. Erteleme olamaz.
COP29 Başkanı Mukhtar Babayev konferans önceliklerini paydaşlara tarihi dönüm noktasında “Hırsı Artırma; Eylemi Etkinleştirme” olarak bildirmişti. İklim Finansmanı, Yeni Toplu Nicel Hedef (NCQG) ile LDF için hırs yeterince artırılmadı. Ulusal Olarak Belirlenen Katkılar (NDCs) ve Azaltma; Ulusal Uyum Planları ve Uyum; İki Yıllık Şeffaflık Raporları (BTRs) ve Şeff afl ık; Tamamlayıcı Eylem için İşbirlikçi Ağlar için de eylemler yeterince etkinleştirilemedi.
İlk gün, Paris Anlaşması’ndan beri on yıldır beklediğimiz küresel entegre karbon piyasası için yeni temel kurallar onaylandı. Sınır ötesi iş birliği yapılarak şeff af ve güvenilir karbon piyasasında ülkelere daha iddialı NDCs hedeflerini yapabilmelerine destek olunma ve uygulama maliyetlerinde düşme öngörülüyor. Sevindik. Ancak BM destekli planlama için müzakere gerektiğini unutmayalım.
