Rabobank tarafından yapılan bir analiz, Filistin – İsrail çatışmasının gıda, enerji ve gübre trendleri üzerindeki etkisini değerlendirdi, çatışmanın bölgeyle sınırlı kalması durumunda enerji, emtia canlı hayvan fiyatlarının fazla etkilenmeyeceğini öne sürdü.
Rabobank’ın küresel stratejisti ve jeopolitik uzmanı Mike Every ve RaboResearch’ün Avustralya ve Yeni Zelanda genel müdürü Stefan Vogel, bu hafta bir podcast yayınında Orta Doğu’daki mevcut durumu ve bunun çiftçiler üzerindeki potansiyel etkisini tartıştı.
Ayrıca çatışmanın daha geniş bir alana yayılması senaryolarını da değerlendirildi. Every, “Eğer savaşın İsrail ve Gazze arasında olduğunu ve Hamas’ın Gazze’deki yönetim gücü olduğunu varsayarsak, korkunç görüntüler ve halk protestolarını görmeye devam edeceksiniz. Ancak finansal piyasalar, küresel ekonomi ve tarım üzerindeki etkisi muhtemelen minimum olacak” dedi.
Ancak analizlere göre, İsrail’in Gazze’ye girmesi ve bir kara saldırısı başlatması halinde, Lübnan’ın güneyinde bulunan İran destekli ve finansmanlı milis gücü Hizbullah’ın İsrail’e ateş açması ve iki cepheli bir savaş başlatması çok yüksek bir olasılık.
Every, “Böyle bir durumda Yemen’deki, Irak’taki ve Suriye’deki milisler gibi İran destekli diğer güçlerin de sınıra doğru hareket etmesi ve ellerindeki füze güçleriyle ateş açması son derece muhtemeldir. [Böyle bir senaryoda] İran’ın Batı Şeria’da ve hatta potansiyel olarak İsrailli Araplar arasında bir ayaklanma çıkarmaya çalışmak da dahil olmak üzere elindeki diğer düğmelere basmayacağını düşünmek saflık olur” ifadelerini kullandı.
Nihayetinde çatışma daha da yayılabilir ve dünyanın en büyük enerji rezervlerinin üzerinde kolay çözümü olmayan geniş bir bölgesel savaşa dönüşebilir.
Petrol ve dizel fiyatları
Çatışmanın bu şekilde tırmanması halinde petrol ve mazot fiyatlarının yükselmesi, petrolün varil fiyatının 150 ABD dolarına kadar çıkması mümkün. Every, “Özetle, bu senaryoya girersek, 1970’lerde Yom Kippur savaşından sonra Arap ekonomilerinin ABD’ye petrol akışını kısıtlama kararı almasına ve 1979’da İran devrimi ve rehine krizinden sonra İran’ın da aynı şeyi yapmasına benzer bir durumla karşılaşırız. Ekonomik etkileri derin, ısırıcı ve dünya çapında hissedilir olacaktır” diyerek konuya ilişkin uyarıda bulunuyor.
