Dekorasyondan kimyaya, inşaattan tekstile, ulaşımdan arıtmaya, temel besin maddesi olmasından erozyon önleyici özelliklerine kadar geniş bir yelpazede kullandığımız ve yaşamımızın her alanına kattığımız bambu bitkisi kirlettiğimiz doğanın yaralarını sarmaya hazır.
Bambu (Bambusoideae) buğdaygiller familyasından olup Asya’nın neredeyse her yerinde, Güney Amerika’da, Avustralya’nın kuzeyinde ve Afrika’nın taban suyu olan yerlerinde yani çok soğuk iklimler dışında neredeyse tüm coğrafyalarda yetişen yaprak dökmeyen, çimen türünden bir bitki tipi. Kaynaklar 1200 ila 1450 arası farklı bambu türünün bulunduğunu, 30 cm’lik bodur tipi olduğu gibi 80 cm kalınlığa ve 35 – 38 m uzunluğa kadar erişebilen dev tiplerinin de yaşadığını söylüyor. Bizim coğrafyamıza biraz uzak gibi görülse de, bambu tiplerinden 3 tanesi Doğu Karadeniz ikliminde çaya ve fındığa alternatif olarak yetişebiliyormuş.
Bambunun “Tribus Bambuseae” olarak adlandırılan türleri ağaç gibi büyüyerek tahtalaşan bir kabuğa sahip olan ince yapraklı olanlarıymış; “Tribus Olyreae” denen grupta ise ot gibi büyüyen, tahtalaşmayan ve boyları bir metreyi geçmeyen tipleri ele alınıyormuş.
Çok kısa sürede 80 cm kalınlığa ve 35 – 38 m uzunluğa kadar erişebilen dev bambu tipleri ekonomilere ciddi oranda katma değer yaratıyor.
Dinozorlar bambu yemiş mi?
Bugün bildiğimiz bazı bambu türleri dinozorların neslinin tükenmesi sonrasında belirmiş, günümüzden 30 ila 40 milyon yıl önce farklı otların evrimleşmesiyle birlikte yetişmeye başlamış. Bu da demek oluyor ki, insan neslinin ortaya çıkması sırasında bambu türleri varmış, atalarımız gerek besin, gerekse de ihtiyaçları için bu sihirli bitkiyi kullanmışlar. Yani denilebilir ki, insanın evrimsel gelişimine bambu da eşlik etmiş ve besin olarak da destek olmuş.
Bambunun insanlık tarihi ile iç içe geçtiği savı, yapılan bilimsel araştırmalarda da doğrulanıyor; bambudan yapılmış eşyaların kullanımının izleri, neolitik çağın ilkel toplum yaşamı özellikleri taşıyan dönemine kadar uzanmakta! Bu tez, 1954 yılında Çin’in Shaanxi Eyaletindeki Banpo bölgesinde, MÖ 5000 ila 3000 yılları arasında yaşanan “Yangshao” Hanedanlığı dönemine ait bambudan yapılmış çanak – bardak ve çeşitli kullanım eşyaları bulunmasıyla ispatlanmış; günümüz Çin halkının yaşamında çok büyük yeri olan bambu kullanımının tarihinin binlerce yıl geriden izlenebileceği açığa çıkmış. Söylemeden geçmeyeyim, Çin devleti kendi içinde “bambu ülkesi” olarak da anılıyor.
