Dr. Mark Hyman: Dr. William Li’yi farklı kılan unsurlardan biri gıdaları sadece önleyici olarak değil bizzat hastalığı yenmek için de kullanabileceğimizi söylemesi. Hoş geldin William.
Bitkilerde bulunan fitokimyasal adlı biyoaktif bileşiklerin ilaçlarla benzer bir etki yaratıp benzer yolakları açabildiğini, üstelik daha etkili olabildiğini ifade ediyorsun.
Dr. William Li: Gıdayı ilaç olarak gören yaklaşımı benimsemeye başladığımda kanser, diyabet, görme kaybı, kalp damar hastalıkları gibi sorunlara karşı yeni ilaçlar geliştirme niyetindeydim. Kanser tedavileri üzerine çalışırken gıdaları da ilaçlar gibi test etmemiz gerektiğini fark ettim. Çünkü bize birçok fayda sağlayabiliyorlar. Vücudumuzu iyi anlayabilmek için sağlığın ortak paydalarını tespit etmek önemli.
Öte yandan tıp dünyasında her gün inanılmaz yeni keşifler yapılıyor ama bunların ana akıma girmesi zaman alabiliyor. Benimsememiz gereken temel ilkelerden biri, hastaları bireyler olarak görmek olmalı çünkü herkeste aynı anda aynı etkiyi yaratan evrensel çözümler yok. Hastayı dinlemek ve kendi hikayesini duymak gerekiyor. Tek bir formül yaratıp herkese uymasını bekleyemeyiz.
Dr. Mark Hyman: Kaldı ki semptomlara göre bir etiket koyup teşhiste bulunmak ve hastalığın adını söylemek aslında sebeplere dair bir şey anlatmıyor. Bunu yaparak ancak standart yaklaşımı ve ilaçları benimsiyorsunuz. Bunun da kişiye özel olmadığı açık.
Dr. William Li: 100 yıl önce, yani ilaç endüstrisi gelişip büyümeden önce elimizde çözüm olarak beslenme ve yaşam tarzı vardı. Onun tarihiyse 10 bin yıl geriye kadar uzanıyordu. Ama son 100 yılda bir bakıma yolumuzu şaşırdık çünkü kafamız çok karışık. Şimdilerde gıda ve yaşam tarzının nasıl fark yaratabileceğini yeniden keşfediyoruz. Mesele sadece geçmişteki bilgeliği yeniden keşfetmek değil. Mesela büyükannemizin çorbasını içmenin faydalı olduğunu anlamaya başladık ama artık onun tam olarak nasıl bir etkide bulunduğunu da öğrenmeye çalışıyoruz. Gıdaların hücreler, moleküller ve genetik üzerindeki etkisini inceliyoruz.
Dr. Mark Hyman: Diyelim ki ıssız bir adaya düştün ve yanına sağlık için birkaç yiyecek alabileceksin. Bunlar hangileri olurdu?
Dr. William Li: Öncelikle dehidre olmamak çok önemli. Bu yüzden su olmadan olmaz. Ama onun zaten bulunduğunu varsayarsak en önemli içecekler kateşin ve polifenol içeren biyoaktif çaylar olurdu. Süt ve şeker içermeyen kahve de alınabilir.
Ayrıca üç kabuklu yemiş alırdım: Antep fıstığı, Makademya fındığı ve kaju. Hepsi de müthiş protein kaynakları. Lif açısından da zenginler.
Bu önemli çünkü bağırsağımızı daha sağlıklı hale getirmek için elimizden geleni yapmamız şart. Örneğin kanser hastalarında bağırsak mikrobiyomunun durumu kişinin kaderini belirleyip hayati önem kazanabiliyor. Elbette antibiyotik ve kemoterapi almaları gerekiyor ama bunlar bağırsak mikrobiyomu için faydalı değiller ve ardından toparlanması zor oluyor. Bağırsak mikrobiyomunun tedaviye cevap verme oranını da değiştirdiğini biliyoruz. Mesela bir araştırmaya göre diyetinizde 5-6 gram lif bulunması immünoterapi, yani bağışıklık sisteminin harekete geçirilmesiyle sağlanan tedavi için çok önemli ve melanom kanseri kaynaklı ölüm oranını yüzde 30’a kadar azaltabiliyor.
Özellikle işlenmemiş sebze ve meyveler içerdikleri polifenoller sayesinde bu liflerle iş birliği yaparak bağırsaktaki yararlı bakterileri beslemeye yardımcı oluyor. Çeşitlilik de önemli. Gökkuşağının her renginden yiyecek tüketin. Tabağınızdaki çeşitlilik ne kadar artarsa bağırsağınızdaki de artıyor. Bu da bağışıklık sisteminizin güçlenmesi demek.
