AYŞEGÜL KASAP
Son bir haftada Türkiye’den Avrupa’ya gönderilen 11 ürün ‘zehir’ ve ‘kansorejen’ madde tespiti gerekçesiyle geri gönderildi. Bazıları piyasadan geri çekildi ve imha edildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı, üç gün önce yeni yönetmelikle pestisit limitlerinde güncellemeye giderek Avrupa Birliği (AB) standardı getirmişti.
Bakanlık yönetmeliğin yayınladığı tarihten itibaren üç ayda uyum sağlanacağını belirtmişti. Yayım tarihinden önce yürürlükte olan hükümlere uygun olarak üretilmiş gıdalar içinse “Raf ömrü boyunca piyasada bulunabilir” denmişti.
Buna karşın Avrupa’dan gıda bildirimlerinin ardı arkası kesilmiyor
30 Ocak: Antep fıstığı
Avrupa Komisyonu’nun gıdayla ilgili bildirimlerin yapıldığı veri tabanı RASFF’nin duyurduğuna göre Yunanistan’a Türkiye’den gönderilen antep fıstıklarında Aflatoksin B1 tespit edildi.
Aflatoksin B1’de izin verilen limit 8,0 µg/kg – ppb. Analiz sonuçlarıysa 25,7+/-5,9 µg/kg – ppb. Yani 3,2 katı.
Total aflatoksindeyse izin verilen limit 10,0 µg/kg – ppb. Tespit edilense 49,7+/-8,4 µg/kg – ppb. Yaklaşık beş katı.
Ürünler ‘tehlikeli‘ koduyla sınırdan geri gönderildi.
Aflatoksinlerin zararları
Tarım ve Orman Bakanlığı sitesinde şu tanım yer alıyor: “Aflatoksinler, kuvvetli zehir ve kanserojen maddelerdir. En zehir etkili olanı hem kanser hem de gen yapısını değiştirebilen Aflatoksin B1’dir.”
Bakanlık sitesinden ayrıca, ‘tüketicilerin korunması için ithalat, ihracat ve rutin kontroller esnasında numuneler alındığını ve bakanlığa bağlı laboratuvarlarda analiz edildiğini’ belirtiyor: “Zararlı olabilecek miktarda aflatoksin içeren gıda ve yemler tüketime sunulmaz.”
31 Ocak: İncir, antep fıstığı, öğütülmüş beyaz biber
Türkiye’den İspanya’ya gönderilen incirlerde Okratoksin A ve Aflatoksin tespit edildi.
Okratoksinde izin verilen limit 8 µg/kg – ppb. Analiz sonuçlarıysa 390 µg/kg – ppb. Yani 48,75 katı.
İzin verilen limitin 1,64 katı da aflatoksin saptandı. Yetkililer incirleri ‘tehlikeli’ koduyla sınırdan reddetti.
Okratoksin A nedir?
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıklamasına göre Okratoksin A toksik (zehirli) bir madde.
Bu zehirli madde, bağışıklığı baskılayıcılık, böbreklerde fonksiyonel ve yapısal bozukluklar, kanser oluşumu, sinir sistemini bozma gibi insan sağlığı için son derece ciddi yan etkilere sahip bir mikotoksin.
Türkiye’den Yunanistan’a gönderilen antep fıstıklarının içinde Aflatoksin B1 tespit edildi.
Aflatoksin B1’de izin verilen limit 8.0 µg/kg – ppb. Tespit edilense 67,6+/-15,5 µg/kg – ppb. Yani 8,45 katı.
Total aflatoksindeyse izin verilen limit 10.0 µg/kg – ppb. Analiz sonuçlarında çıkan miktarsa 74,5+/-15,6 µg/kg – ppb. Yani 7,45 katı. Ürünler ‘tehlikeli’ koduyla geri gönderildi.
Öğütülmüş beyaz biber
İsviçre’ye gönderilen öğütülmüş beyaz biberlerde etilen oksit saptandı. İzin verilen limit 100 µg/kg – ppb. Analiz sonuçlarında çıkan miktarsa 224,7 µg/kg – ppb. Yaklaşık 2,5 katı. Piyasa ‘potansiyel risk’ koduyla uyarıldı.
Almanya Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü’nün raporuna göre etilen oksit mutajen ve kanserojen etkileri olabileceğinden gıda üretiminde kullanımı yasak.
Türkiye’de de 2023’teki yönetmelik değişikliğiyle etilen oksitin gıdada kullanılmasıyla ilgili şöyle bir madde eklenmişti: “Gıda katkı maddeleri karışımları dahil olmak üzere Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinin EK-II ve EK-III’ünde belirtilen gıda katkı maddelerinde, kökeni ne olursa olsun, etilen oksidin 0,1 mg/kg’ın üzerinde kalıntısı bulunmamalıdır.”
4 Şubat: Biber, organik kuru incir, antep fıstığı, fındık
Bulgaristan, Türkiye’den gönderilen taze biberlerde iki çeşit pestisit tespit etti. Bunlar dimethoate ve ethion.
Dimethoate’de izin verilen limit 0,01 mg/kg – ppm. Saptanansa 0,039+/-0,020 mg/kg – ppm. Yani 3,9 katı.
Ethion’da da izin verilen limit 0,01 mg/kg – ppm. Analiz sonuçlarıysa 0,098+/-0,049 mg/kg – ppm. Yaklaşık 10 kat daha fazla ethion bulundu.
Bakanlık 2023’te bu iki pestisitin de kullanılmasını yasakladı.
