Yeni hasat dönemi başlayıncaya kadar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme işleminin durdurulduğunu bildiren Ticaret Bakanlığı, “Bu kararımız kısa sürede iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir” dedi.
Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, zeytinyağı ihracat yasağı savunuldu, kararın iç piyasada fiyatları geriye çekeceği savunuldu.
“İç ticaretteki dengeler de yakından takip ediliyor”
İhracatın Temmuz ayında, Temmuz verisi olarak tarihin en yüksek rakamı olarak gelmesinin bazı sektör ve ürünlerde deprem yaralarının sarılması sürecinde ithalatın artışı ve bunun nedenlerinin Ticaret Bakanlığının gündeminde yer edindiği belirtilen açıklamada, diğer tarafından Bakanlığın iç ticaretteki dengeleri de yakından takip ettiği, vatandaşların ihtiyaç duyduğu her ürüne rahatça ulaşabilmesi ve uygun fiyattan alabilmesi için gerektiğinde ihracat veya ithalatta ürün bazlı değişikliklere gidebildiğinin altı çizildi. Ticaret Bakanlığının açıklamasında şunlar kaydedildi:
“Bu kapsamda son zamanlarda küresel ısınma ve bunun neticesinde Akdeniz havzasındaki baskın kuraklıktan dolayı İspanya ve İtalya başta olmak üzere birçok ülkede zeytin ve zeytinyağı üretimi büyük hasar almış ve küresel ölçekte zeytinyağı fiyatları tavan yapmıştır. Bu durumda bizim zeytinyağı ihracatçılarımız da bu pazardan daha çok pay alabilmek için ihracata hız vermeye başlamışlardı.
İhracat artışı memnun etti ancak…
Ticaret Bakanlığı olarak ihracatımızın artışı bizi memnun etmiştir. 2022/23 sezonu ilk dokuz ayında (Kasım-Temmuz dönemi) toplam zeytinyağı ihracatı bir önceki sezonun aynı dönemine göre; miktar bazında %240 artarak 136,5 bin ton olarak (632 milyon dolar) gerçekleşmiştir. Kutulu zeytinyağı ihracatımız miktar bazında %3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatımız 5,5 kat (%536) , varilli ihracatımız 4 kat (%394) artmıştır. İspanya’ya ihracatımız 21 kat (%2119), İtalya’ya ihracatımız ise 44 kat (%6273) artmıştır.
“Kutulu ambalajlı zeytinyağı ihracatında kısıtlama yok”
Ancak son haftalara doğru hem ihracattaki büyük artış, hem de iç tüketim piyasasında stokçuluk yoluyla ve arz tedariki endişesi gerekçesiyle zeytinyağı fiyatlarının hızla artmaya başladığını gözlemleyen Ticaret Bakanlığımız, bir Akdeniz ülkesi olan Türkiye’mizde halkımızın zeytinyağını tüm dünyadaki gibi çok yüksek fiyatlardan tüketmemesi amacıyla 19 Temmuz 2023 tarihinde litrede 20 cent fon kesintisi uygulaması getirmek zorunda kalmıştı.
İhracatçı, üretici ve tüketici kesimlerle yaptığımız istişareler, Tarım ve Orman Bakanlığımız ile düzenli yürüttüğümüz koordinasyon çerçevesinde, 31 Temmuz 2023 tarihinde, yakın gelecekte yeni hasat dönemi başlayıncaya kadar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme işlemi durdurulmuştur. Kutulu ambalajlı katma değeri yüksek zeytinyağı ihracatımızda kısıtlama yoktur. Bolluk döneminde zeytinyağı ihracatımızın katma değerli ve yüksek fiyatlı olmasından memnuniyet duyarız.
“İhracatı kısıtlama kararımız, iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir”
Ancak iç tüketimde vatandaşımızın yüksek fiyatla mağdur edilmesine de göz yummayız. Nitekim varilli ve dökme zeytinyağının ihracatını kısıtlama kararımız, kısa sürede iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir. Önümüzdeki sezonun tablosunu görmek zorundayız. Yeni sezonda Akdeniz’deki kuraklık devam ederse ve zeytin üretimi düşük gelirse, bu durumda zeytinyağı daha da hassas bir ürün olacak ve Devletimizin ve ilgili tüm bakanlıkların bu ürünün üretimi ve vatandaşa ulaşması için daha farklı tedbirler alması gerekebilecektir.
Tarım sektöründe, gıda ürünlerinde denge büyük çoğunlukla iklim ve meteorolojik şartlardan etkilenmektedir.
Nitekim geçtiğimiz kışın durgun ve kurak geçmesi başta buğday olmak üzere tahıl ürünlerinde karar alıcıları endişeye sevk etmişti. Fakat ilkbahar aylarında aldığımız verimli yağışlar ve hükümetimizin üretim ve fiyat destekleri neticesinde tarımda birçok üründe istenilen düzeyde üretim artışı gerçekleşti ve üreticimizin yüzü güldü. En önemli ürünlerimizden tahıllarda, buğday ve un fiyatları için bir olumsuzluk oluşmadı. Ticaret Bakanlığı olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı ile istişare ve koordinasyon içinde, üretim, tüketim, ihracat ve ithalat rakamları bazında, arz talep ve stoktaki rakamları dikkatle takip ederek, iç fiyat düzeyi ve ihracat artışı arasında dengeli bir politika sürdürüyoruz.
“Atılan adımların etkileri ve sonuçları anlık takip edilerek süreç yürütülüyor”
Zeytinyağında iç tüketimde fiyatın düşürülerek vatandaşımızı korumayı ve ihracatçımızı kutulu ambalajlı olarak katma değeri yüksek fiyatlı zeytinyağı ihracatına yöneltmeyi amaçlayan bu karar, tekraren yeni hasat dönemine kadar ve sadece dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt vermeme uygulamasıdır. Kutulu ambalajlı ihracatta kısıtlama yoktur.
Önceliğimiz, halkımızın menfaatleridir ve bu açıdan atılan adımların etkileri ve sonuçları anlık takip edilerek süreç yürütülmektedir.”
Bakanlıktan vatandaşa çağrı!
Ticaret Bakanlığının açıklamasında, ayrıca, Ankara’da ve İstanbul’da araç stokçuluğu yapıldığına dair ihbarların takip edilerek, kanunların Bakanlığa verdiği yetki çerçevesinde en üst limitte cezalar uygulandığı; öte yandan turistik bölgelerde fahiş fiyat uygulayan bazı işletmeler ile müşteriler arasında ayrımcılık yapan bazı işletmelerin varlığına dair şikayetler alındığı, özellikle insanlara kılık kıyafet, yaşam biçimi, etnik köken ya da inanışları üzerinden ‘şu tarz insanlar buraya giremez’ şeklinde insanlık dışı uygulama yapanlar hakkında en ağır müeyyidelerin uygulanması için de gerekli denetim ve çalışmaların devam ettiği bildirildi. Bakanlık vatandaşlardan, bu tür çağ dışı uygulamalar dahil olmak üzere her türlü ölçü dışı uygulamayı anında yerel yönetimlere ve Bakanlığa bildirmelerini de istedi, “Gerekenin yapılacağından kimsenin şüphesi olmamalıdır” denildi.
