Güneydoğu’nun en büyük şarap tesisi olan Kayra Elazığ Şarap Fabrikası kapanıyor. 80 yıllık Buzbağ şarabı da yuvasından ayrılıp bin 442 kilometre öteye taşınıyor…
Kürsüdeki orta yaşlı adam elinde tuttuğu eskice şişeyi havaya doğru kaldırarak heyecanla anlatıyordu: “Ta 1944’te, İkinci Dünya Savaşı’nın o en karanlık yıllarında ekmek karneyle dağıtılırken, onca kısıntıya, kaygıya rağmen birileri Elazığ’da bir şarap tesisi kurdu, ülkeye Buzbağ şarabını kazandırdı. Birileri o gün o Buzbağ’ı yaptığı için bugün size sunduğumuz bu şarabı yapabiliyoruz…”
Yer Galataport’taki Frankie Restaurant’tı ve Kayra firması belki de şimdiye kadarki en iddialı şarabını tanıtıyordu. “Tanrıların nektarı” anlamına gelen Ambrosia şarabı Elazığ’ın sapları burularak dalında kurutulan Öküzgözü üzümlerinden yapılmış, ortaya İtalyan Amarone’lerini andıran çok zengin ve dolgun bir kırmızı çıkmıştı. Şirketin o günkü genel müdürü Levent Kömür, başarının onurunu Elazığ’daki o tesisi kuran Tekel ile, o yılların -bugünlerde “tek parti” diye eleştirilen- hükümeti ile paylaşıyordu.
Devletin içki şirketi Tekel, 1930’larda Fransız bağ uzmanlarına ülkeyi taratmış, bağcılığın yaygın olduğu bölgelerde “deneme şarapevleri” kurdurmuştu. Bunların küçük parti şarapları yapılıp analiz edilmiş, potansiyeli olan üzümlerin bölgelerinde daha büyük “fabrika”lar kurulmuştu. Elazığ da bu şanslı yörelerden biriydi, mükemmel kırmızı şaraplar veren Öküzgözü ve Boğazkere üzümleri sayesinde büyük bir tesise lâyık görülmüştü. Yine Fransız uzmanlar “Öküzgözü’nü mutlaka Boğazkere ile harmanlayın, bu iki üzüm birbirini dengelesin” tavsiyesinde bulunmuşlardı.
Elazığ Şarap Tesisi yıllanmış şarapların tadıldığı davetlere de ev sahipliği yapıyordu
O günlerden sonra yörenin buz mağaralarına atfen “Buzbağ” adı verilen bu iki üzümden yapılma şarap, Türkiye’nin en iyi şaraplarından biri olarak sivrildi. Tekel’in uygun fiyatlarıyla bolca satılıyor, öğrenci evlerine bile girebiliyordu. Yurtdışına da hayli ihraç ediliyordu.
Elazığ tesisinde yapılan Buzbağ, bir zamanlar Türkiye’nin en çok ihraç edilen şarabıydı
Bu özeti yapmamızın nedenine gelince… Güneydoğu bölgemizin bu en büyük şarap tesisi, artık kapanıyor. Halen en çok satan şaraplardan olan Buzbağ’ın üretimine devam ediliyor ama ona hayat veren tesis son günlerini yaşıyor…
