Ulusal kurtuluş ve bağımsızlık savaşı sonrasında, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği devrimler, çağdaşlaşma, “batılılaşma” ve “avrupalılaşma” çabaları dünyanın dikkatini çeker. Kemalist dönemin uyguladığı eğitim-kültür politikasının temel amacı, bu projelerin gerçekleşmesi ve başarılı olmasına yönelikti. Yarının Türkiye’sini inşa etmek, toplumsal yapının ulusal ve kültürel bir kimlik kazanmasını sağlayacak projelerin gerçekleştirilmesinde rol oynayacak gençlerin ve gelecek kuşakların yetiştirilmesi için eğitim en önemli araçtı.
Kemalist dönem Türkiyesi’nin bu bağlamda en önemli kurumlarından birisi de bundan tam 83 yıl önce 17 Nisan 1940’ta kurulan Köy Enstitüleri’ydi. Kemalistlerin bu amaçlarını gerçekleştirmede önemli bir rol oynadı.
Köy Enstitüleri, dönemin Türkiye’sinin sosyo-ekonomik, eğitsel-kültürel, kırsal kesimin ve toplumsal yapının gereksinmelerine yanıt verecek şekilde yapılandı. Dünyada birçok ülkenin eğitim ve öğretim sistemine olumlu bir katkı sundu. Dünya eğitim ve kültür tarihine “katkı”da bulunacak kadar önemli bir kurumdu. Bununla birlikte, 3 Kasım 1928’de latin harflerinin kabul edilmesini ve 19 Şubat 1932’de kurulan Halk Evleri’nide yabana atmamak gerekir. Türkiye’nin eğitim tarihinde önemli bir yeri olan Köy Enstitüleri’nin, laik, demokratik, katılımcı ve ortak paylaşımcı özgün yapısından ve özelliğinden dolayı; dünyada tanınmış dönemin sosyalist ve kapitalist birçok eğitbilimcinin, eğitim uzmanının, düşünürün ve biliminsanının ilgisini ve dikkatini çekti. Onların esin kaynağı oldu ve onlarda önemli bir iz bıraktı.
HİNDİSTAN’DAN MISIR’A
Bu kurumlar sayesinde, Kemalist iktidarların eğitim-kültür politikası süreç içerisinde başarılı bir ivme kazandı. Bu durumu, o dönemde yaşamış, dönemin Türkiye’sinin koşullarını çok iyi bilen ve analiz eden; yabancı düşünür, diplomat, eğitbilimci, bilim insanı ve siyaset analistlerinin bizzat kaleme aldıkları yapıtlarında görmek olasıdır.
