Anadolu’nun en eski bitkilerinden kenevir dünyada mucizevi bitki olarak tanımlanıyor. Tekstilden ilaç sanayisine, inşaattan otomotive kadar pek çok sektör için ham madde niteliğinde. Üstelik, uzmanlara göre Türkiye’de milyarlarca dolarlık sürdürülebilir bir ekosistem yaratabilir.
Hafta sonunda Samsun ve Amasya taraflarındaydık. Kenevir hasadına katıldık. Kenevir denilince herkesin aklına ilk etapta “esrar” gelebilir ancak bahsettiğimiz kenevir endüstriyel olanı… Dişi değil erkek kenevir… Esrarın etken maddesi olan tetrahydrocannabinol (THC) oranı düşük çeşitler… Anadolu’nun en eski bitkileri arasında yer alan kenevir, dünyada mucizevi bitki olarak lanse ediliyor. Onu özel kılan ise tekstil, gıda, kozmetik, otomotiv, inşaat, enerji, kağıt, biyopolimer, petrokimya ve ilaç sanayii dahil pek çok sektörde kullanım alanı oldukça geniş bir ham madde niteliği taşıması. Türkiye’de 1960’larda 140 bin dekarda gerçekleştirilen kenevir üretimi, sonraki yıllarda sistematik olarak azaltılmış ve 1990’lara gelindiğinde alan 30 bin dekara kadar gerilemiş. 2008’de ise kenevir ekiliş alanı 10 dekara kadar düşmüş. Yanlış okumadınız, sadece 10 dekar…
2016’ya gelindiğinde ise 19 ilde yetiştirilmesi kontrollü olarak serbest bırakıldı ve TÜİK verilerine göre üretim 2017’de yaklaşık 46 dekarda gerçekleşti. 2018 sonu itibarıyla ekim alanının yaklaşık 200 dekara ulaştığı kaydediliyor ama 140 bin dekarlık üretimden sonra 200 dekar devede kulak bile değildi.
Ta ki Ocak 2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kenevir üretimini teşvik edecek açıklamalarına kadar. Erdoğan, “Keneviri ithal ediyoruz. Burada kenevire dayalı yapılması gereken bazı şeyler varsa o ithal ürünlerle yapıyoruz. Ama şimdi yeniden bu alanda Tarım Bakanlığı’mız bir çalışmanın içerisine giriyor ve bu adımları atacağız. Yeniden bunu üreteceğiz” demişti.
Ezbere üretim değil bütüncül plan şart
Açıklamaların ardından kontrollü kenevir üretilen il sayısı 20’ye çıkarıldı. Böylece kenevir mevzusu Türkiye’nin gündemine oturdu. Hem kamuoyunda merak artmış hem de bu işe girmek isteyenler kendi çapında arayışa koyulmuştu. 2018’de 10 dekar alanda ekili olan kenevirin 2019’da ekim alanı 1000 dekara, 2020’de ise 4 bin 500 dekara çıktı. Ancak her zaman olduğu gibi işin üretiminden başlayarak tüm safhalar aceleye getirilerek eksik ve yanlış planlandı.
