Küresel sıcaklık ortalamalarının kaygı verici bir şekilde artması, şiddetli sıcak hava dalgalarının daha sık yaşanması anlamına geliyor.
İngiltere’den bir grup bilim insanı, bizi bekleyen zorluklara karşı daha hazırlıklı olabilmek amacıyla, sıcak hava dalgalarının en fazla zarar verebileceği ülkeleri belirledi.
Çalışma kapsamı, sıcak hava dalgalarının yaşanması beklenen ülkelerden ibaret değil. Yeni çalışmada sosyoekonomik koşullar, nüfus artışı, enerji ağlarının istikrarı ve sağlık hizmetlerine erişim gibi etkenler de hesaba katıldı.
Sıcak hava dalgası riskinin en fazla etkilediği ülkeler hangileri?
Çalışmada sıcak hava dalgasının zararlı etkilerini yaşama riski en yüksek olan bölgeler Afganistan, Papua Yeni Gine ve Orta Amerika olarak sıralandı. Pekin ve Orta Avrupa da, büyük nüfuslarının görece yüksek sayıda insanı riske atması sebebiyle savunmasız durumda.
Araştırma ekibi, beklenen yıkıcı sıcak hava dalgalarına karşı hazırlıklı olmak için daha fazla önlem alınması gerektiği görüşünde. Sorunun bir kısmı da bizi neyin beklediğini bilmememiz. Gelecekte olması beklenenlerin bugüne dek gördüklerimizden daha kötü olması muhtemel.
Araştırmacılar makalelerinde şu ifadelere yer verdi:
“Ülkeler aşırı hava olaylarına hazırlık yaparken, geçmişte yaşadıkları felaketlere bakıyorlar. Ancak politikacılar ve hükümetler, geçmişte olan olayların ötesinde bir hazırlık yapmalı. Antropojen [insan kaynaklı] iklim değişikliğinin aşırı hava olayları olasılığını arttırdığı göz önünde bulundurulmalı.”
Araştırmacılar, değerlendirmeler için en yeni iklim modellerini ve küresel nüfus verilerini, bunun yanında “aşırı değer istatistikleri” olarak bilinen, aşırı iklim olaylarının tekrarlanma olasılığını belirleme yöntemini de kullandı.
Araştırmacılar, son 60 yılda çalışmanın kapsadığı 136 bölgenin %31’inde istatistiksel olarak “beklenmedik” (modeller tarafından tahmin edilemeyecek kadar aşırı düzeyde olan) sıcak hava dalgalarının meydana geldiğini söyledi. Bu veri, gerçekleşmesini hiç beklemediğimiz olaylara yönelik fazladan hazırlık yapmamız için tek başına yeterli bir sebep.
Önlem alınabilir mi?
Yüksek hava sıcaklığı insanların doğrudan ölümüne yol açmasının yanında günlük yaşamı ve çalışmayı ciddi şekilde zorlaştırıyor, tarım ve çiftçilik üzerinde yıkıcı bir etki gösteriyor. Aynı zamanda orman yangını riskinin artması gibi zincirleme etkileri de meydana getiriyor.
Buradaki iyi haber, sıcak hava dalgalarına yönelik hazırlıkların ölüm sayılarını belirgin şekilde azaltması. Hazırlık anlamında, belirli kentsel alanların soğutulması, mesai saatlerinin değiştirilmesi veya azaltılması gibi önlemler alınabiliyor.
Çalışma ekibine göre sıcak hava önlemi planlarına sahip olma olasılığı en düşük ülkeler, gelişmekte olan ülkeler. Küresel ısınmayı kontrol altına alma çabaları sürerken, şu anda karşımıza çıkan aşırı hava olaylarının zararını sınırlamak için adımlar atılması bekleniyor.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar Nature Communications dergisinde yayınlandı.
