Bitki köklerinin topraktaki suyu ve besin maddelerini daha iyi çekebilmesini sağlayan genin bulunmasıyla daha dayanıklı mısır bitkileri yetiştirilebilecek.
On yılı aşkın süredir yürütülen çok uluslu bir çalışmanın sonucunda elde edilen buluş, kuraklığa ve düşük azot içeren toprak şartlarına dayanıklı mısır bitkileri üretilmesinin yolunu açacak. Bu sayede küresel gıda krizinin de aşılabileceği öngörülüyor.
Proceedings of the National Academy of Science dergisinde yayınlanan araştırmada bilim insanları mısır köklerinin topraktan daha fazla su ve besin ögesi çekebilmesini sağlayacak bir yapıda gelişmesine yarayan gen dizilimini tetikleyen bir transkripsyon faktörü buldu.
Keşfedilen gen bitkinin daha dayanıklı olmasını sağlıyor
DNA’dan RNA oluşmasına yardımcı bu protein sayesinde köklerin içinde hava borucukları oluşuyor. Bu borucuklar sayesinde kökler metabolik açıdan daha az maliyetli oluyor, toprak içinde daha iyi yayılıyor, kuru ve verimsiz topraktaki suyu ve besinleri daha iyi çekiyor.
Bazı mısırlarda görülen bu özelliğin arkasında yatan genetik mekanizmanın keşfi sayesinde ıslah çalışmalarına daha kolay yön verilebilecek.
Araştırmada binlerce kökün özelliklerini kısa sürede ölçmeye yarayan bir yöntem kullanıldı. Seçilen köklerde yapılan incelemeler ile köklerdeki hava borucuklarının oluşmasını sağlayan “bHLH121 transkripsyon faktörü” adlı proteini kodlayan gen bulundu.
Araştırmanın sonuçlarının değerlendirilmesi 10 yıl sürdü
Araştırma sonuçlarının değerlendirilebilmesi için 2010 yılından itibaren ABD’nin Pennsylvania, Arizona ve Wisconsin eyaletleri ile Güney Afrika’da 500 farklı mısır çeşidi yetiştirildi. Bu 10 yıl içinde farklı topraklarda düşük su ve azot şartlarında yetiştirilen mısırlar sayesinde bHLH121 adlı genin önemi ortaya koyulabildi.
Bu genin keşfedilmiş olması sayesinde kuraklığa ve verimsiz toprak koşullarına daha dayanıklı mısır bitkileri tespit edilerek ihtiyaç duyulan bölgelerde bunlar yetiştirilebilecek. Halihazırda iklim değişikliği kaynaklı kuraklık mısır için en büyük risklerden biri. Diğer yandan azotlu gübre de mısır çiftçilerinin en büyük harcama kalemlerinden.
