Maliyet kalemlerindeki zam ile sebze-meyvenin Antalya’dan İstanbul’a yolculuğu da zamlandı. Bir kilogram domates Antalya Hali’nden İstanbul’a yüzde 50-60 fiyat artışı ile geliyor.
Tarımda artan maliyetler, akaryakıt ve işçilik ücretlerine gelen zamlar sebze-meyvede üretici ve market makasını artırırken, Antalya Hali’nden 25 TL’ye çıkan bir kilogram domates İstanbul’daki hallerde yüzde 60 zamlanarak 40 TL’den satılıyor. Antalya’dan çıkan ve 25 ton taşıyan bir TIR’ın İstanbul Bayrampaşa Hali’ne girişine kadar olan toplam maliyeti, geçen yıl ortalama 26 bin TL iken bu yıl 32 bin TL’ye çıktı. Bu rakamın 3’te 1’i sadece akaryakıt maliyetlerinden oluşuyor.
AKARYAKIT GİDERİ 12 BİN TL
Antalya’dan 30 TL’den çıkan bir kilo domatesin İstanbul Hali’ne 40 TL’den aşağıya giremeyeceğini aktaran Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, işçilik ve kira maliyeti yüksek olan marketlerin de ortalama yüzde 30-40 marj koymaması halinde üründen zarar edeceğini aktardı. Domatesin Antalya Hali’ndeki fiyatı 25-35 TL arasında değişiyor. İstanbul Avrupa Yakası Hal Müdürlüğü verilerine göre ise domates fiyatı 40-50 TL arasında.
Piyasadan aldığımız nakliye ücretlerine ilişkin bilgilere göre geçen yıl 23-26 bin TL’ye İstanbul’a gelen bir TIR sebze meyve, bu yıl 32 bin TL’ye taşınıyor. 25 tonluk bu TIR’ların sadece akaryakıt giderleri 12 bin TL tutuyor. Otoyol geçiş ücretleri ve yol masrafları ile sürücü maliyetlerinin ise ortalama 10 bin TL olduğu kaydedildi. İstanbul’da dünkü fiyatlarla 45.7 TL olan motorin litresi, Ocak 2024’te 39.04 TL idi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği de geçen yıl çiftçinin kullandığı mazotun yüzde 18 zamlandığına işaret etti. Köprü ve otoyollara gelen yüzde 43’ü aşan zamlar da bu maliyetlerin artmasında etkili oldu.
Maliyet fiyatı en az yüzde 50 artırıyor
Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, üreticideki kasalama, işçilik ve nakliye maliyetinin kabaca 10 TL olabileceğini dile getirdi. Tavşan, kiralama ve işçilik gibi yüksek girdileri olan marketlerin de yüzde 30 ve 40 artış yapamadan zarar edeceğini aktardı. 30 TL’ye halden gelen bir ürünün markette 45 TL’den aşağıya satılamayacağını söyleyen Tavşan, “Antalya’da 20 TL’ye aldığınız ürünün İstanbul ve Ankara’ya girişi zaten en az 30 TL oluyor” dedi. Bu hesaba göre halden 40 TL’ye alınan bir kilogram domates marketlerde ortalama 52 TL’den satılıyor.
