İklim kriziyle mücadelenin küre sel düzeydeki tek resmi müzakere ve çözüm platformru olan COP29, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı, bugün Bakü’de başladı.
Geçtiğimiz Dubal’de ger çekleşen COP28 de müza kerecileri fosil yakılların aşamalı olarak ortadan kaldırılması, yeni lenebilir enerjinin üç katına çıka rılması ve enerji verimliliğinin ilki katına çıkarılması gerektiği konu sundaazılaşmaya varmışlardı. COP29 ise “Finans COP’u ola rak değerlendiriliyor. Son araştırmalar, dünyanın, 2000-2019 döneminde iklim de ğişikliği nedeniyle en az 2,8 trilyon dolarlık kayıp ve zarara uğradığına tahmin ediyor.
COP15’in sonunda imzalanan Kopenhag Mutabakatı kapsamında gelişmiş ülkeler, 2020 yılına kadar gelişmekte olan ülkelere emisyonlarını azaltmaları ve iklim krizine karşı dirençlerini artırmaları için yıllık 100 milyar dolar sağlamayı kabul etti. Verilen son tarihin üzerinden 4 sene geçmiş olmasına rağmen bu taahhüt tam anlamıyla yerine getirilemedi. Üstelik uzmanlar, iklim kriziyle mücadelede yıllık 100 milyar doların artık yeterli olmayacağını belirtiyor.
Gelişmekte olan ülkeler, iklim kriziyle mücadelede kendi kaynaklarını kullandıktan sonra her yıl ortalama 500 milyar ile 1 trilyon dolar gibi ek bir kaynağa ihtiyaç duyuyor. Bu da taahhüt edilen rakamın en az 5 katı anlamına geliyor. COP29’da bu hedeflerin günün koşullarına uygun şekilde revize edilmesi üzerine çalışılması bekleniyor.
Öte yandan, geçtiğimiz sene COP28, bir petrol ülkesi olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde düzenlendiği için eleştirilerin hedefi olmuştu. Aynı eleştiriler bu sene için de geçerli. Petrol ve doğal gaz ihracatçısı olan Azerbaycan, ‘kritik derecede yetersiz’ bir NDC’ye sahip olarak değerlendiriliyor ve petrol ve doğal gaz yatırımlarını (2035 yılına kadar yüzde 14 oranında) artırmayı planlıyor. Bu arada Azerbaycan, 1 milyar dolarlık İklim Finansmanı Eylem Fonu girişimi başlatmayı planlıyor. Bu planın başarılı bir şekilde başlatılması halinde fosil yakıt üreticisi ülkeler ve şirketler iklim finansmanına katkıda bulunacak. Yapılan eleştirilere rağmen, COP’lar iklim krizi ile mücadelede çözüm yaratmak açısından önemli bir rol üstleniyor. Greenpeace Türkiye, konferansın önemini birkaç başlıkta değerlendiriyor.
Bu sene Azerbaycan’da düzenlenecek olan COP29 neden önemli?
Birleşmiş Milletler İklim Değişik liği Konferansa, 1995 yılından bu yana her yıl farklı bir şehirde, iklim değişikliğiyle mücadelede küresel işbirliği nihai bedeli ile gerçekleş tiriliyor. Dünyanın dört bir ya- nındaki hükümetlerden dev let başkanları ve bakanlar, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, şirketler, inanç grupları, bilim insanları ve yerli halldar ve yerel topluluklar gibi diğer paydaş gruplarla birlikte katı liyor. COP her yıl farklı lara ve uygulama görevlerine odaklanıyor. Bu COP’u önce kilerden ayırın ilk defa odakla tamamen finansın yer alacak olması! Yapılacak tartış maların merkezinde Yeni Toplu Sayısallaştırılmış Hedef (New Collective Qualified Goal – NCQG) olarak adlandırılan yeni bir iklim finansmanı hedefinin güvence altına alınması bulunacak. NCQG, ilk iklim finansmanı taahhüt döneminin 2025 yılında bitmesi sonrasında gelişmiş ülkelerin iklim eylemlerini destekleyecek finansman planının oluşturulması açısından kritik bir öneme sahip.
2009 yılında gelişmiş ülkeler 2020 yılına kadar gelişmekte olan ülkelerin iklim eylemini desteklemek için yıllık 100 milyar Amerikan Doları toplanmasına karar vermişti. 2015 Paris İklim Anlaşması ile bu hedef 2025 yılına kadar uzatıldı ve gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaç ve önceliklerini dikkate alarak 2025 sonrası için yıllık 100 milyar dolar tabanından yeni bir finansman hedefi belirlenmesi kabul edildi. NCQG olarak anılan bu yeni hedef için görüşmeler üç yıldır devam ediyor ve nihai halini COP29’da alacak. İklim değişikliği ile mücadelede finansman özellikle gelişmekte olan ülkelerin iklim eylemi için kritik öneme sahip. Bu nedenle toplantıdan taleplere cevap verebilecek bir hedefin çıkması oldukça önemli.
