Uzun zamandır düzenlenen Dünya Peynir Ödülleri’ne bu yıl da 30’dan fazla ülkenin peyniri katıldı. En çok övgüyü İsviçre ve İtalya peynirleri alırken Türkiye’den hiçbir peynirin yine listede yer almaması dikkat çekti. 150’den fazla peynir çeşidine sahip olan ülkemiz neden uluslararası arenada peynirlerini ön plana çıkaramıyor? Mercek altına aldık…
Peynir Türkiye’de pek çok türüyle ve adına düzenlenen festivallerle Türk mutfağında önemli bir yer tutuyor. Ülkemizin dört bir yanında çoğu hâlâ geleneksel yöntemler kullanılarak üretilen (bir kısmı ‘coğrafi işaretli’ olmak üzere) yüzlerce farklı peynir türü bulunuyor. Hatta Balıkesir’in 50 çeşit peyniri olduğu biliniyor. Fakat böylesi bir çeşitliliğe sahip olduğumuz halde dünyada peynirlerimiz yeterince bilinmiyor.
Örneğin en son 4 bin 434 çeşit peynirin değerlendirildiği World Cheese Awards (Dünya Peynir Ödülleri) yarışmasında Türkiye’den hiçbir peynir yer almadı. Galler’in Newport şehrinde düzenlenen yarışmada, İsviçreli peynir üreticileri Vorderfultigen ve Guormino tarafından sunulan ‘Le Gruyère AOP surchoix’ adlı peynir, içerdiği otlar ve meyvelerle büyük övgü topladı ve birinci oldu.
İtalya’da De’Magi ailesi tarafından yapılan ‘Gorgonzola Dolce DOP’ adlı peynir ise ikinci oldu. Süper Altın, Altın, Gümüş ve Bronz kategorilerinde de ağırlıklı olarak ABD, İngiltere, Hollanda, İtalya, Fransa ve İsviçre’nin başı çektiği ülkeler yer aldı.
Peki, Türkiye’nin peynir konusunda dünyadaki yeri nedir? Neden uluslararası arenada peynirlerimizi ön plana çıkaramıyoruz?
‘PEYNİR ZENGİNLİĞİMİZİN FARKINDA DEĞİLİZ’
Akdeniz Üniversitesi Manavgat Turizm Fakültesi, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü’nden Öğr. Gör. Dr. Esra Şahin, peynirlerimizin tanıtımı konusunda eksiğimizin çok olduğunu, yerel yönetimlere, sivil toplum kuruluşlarına ve üniversitelere büyük iş düştüğünün altını çizerek şöyle konuştu:
— Peynir üreticilerini iki gruba ayırıyoruz. İlki daha genç kuşaktan olanlar ve bu işin eğitimini almış, girişimci ruhla bunu birleştirmiş kişiler. Bu kişiler zaten çok güzel üretimler yapıyor ve ürünlerini yurt dışına gönderiyor. Fakat kırsala gittiğimiz zaman oradaki geleneksel usullerle üretim yapmaya devam edenler bu konuda farkındalık geliştirmediler. Yani bu farkındalığı yaratmak gerekiyor.
— Peynir üretimi diyerek geçtiğimiz şeyin aslında bir bölge için nasıl büyük bir değer yaratabileceğini onlara anlatmamız gerekiyor. Peynir konusunda çok büyük bir zenginliğin içerisindeyiz. Ama bu zenginliğin ne demek olduğunun farkına varamayacak kadar da konuyu sıradanlaştırmışız.
Grafikler: Harun Elibol
‘KAHVALTI DIŞINDA PEYNİRLERİMİZİ ÖĞÜNLERDE KULLANAMIYORUZ’
Akdeniz Üniversitesi Göynük Mutfak Sanatları Meslek Yüksekokulu’nda görev alan Öğr. Gör. Dr. Beysun Güneri ise “Dünyanın genelinde peynir bizdeki gibi bir kahvaltı kültürü olarak değil, bir aperatif öğün ve birçok yemeğin bileşeni olarak tüketiliyor” diyerek bizdeki sorunun bu yönüne de dikkat çekti:
“Örneğin İsviçre’de ‘Fondü’ ve ‘Raklet’ gibi peynirlerin öğünde değişik biçimlerde kullanılması Avrupa peynirlerinin tüm dünyaya dağılmasına neden oldu. Bu nedenle dünyada peynire ilişkin baskın damak tatları oluşmuş durumda… Evrensel damak tadına kendi peynirlerimizi kabul ettirmede sıkıntılarımız olduğu gerçek.”
