TÜİK verilerine göre ilk 7 ayda mercimek ihracat miktarı 232.1 bin ton olurken, ihracat değeri ise 230.4 milyon dolara yükseldi. Aynı dönemde ithalat miktarı ise 424.2 bin ton olurken, ithalat değeri ise 306.5 milyon dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu dönemde ihracatın neredeyse tamamına yakını Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında gerçekleşti.
Kabuklu (naturel) kırmızı mercimeğin fiyatı, son bir ayda yüzde 33 artışla kilogramı 15 liradan 20 liraya yükseldi. Kırmızı mercimeğin iki yıldır 15 lira seviyesinde bulunduğunu belirten sektör temsilcileri, üreticilerin yeniden ekim yapması için son dönemde oluşan fiyatın önemli olduğunu vurguladılar.
İki yıldır kilogramı 15 liradan işlem gören kabuklu kırmızı mercimeğin fiyatı bir ayda yüzde 33,3 artış göstererek 20 liradan işlem görmeye başladı. Kırmızı mercimekteki fiyatın uzun süre stabil kaldığını aktaran sektör temsilcileri, son dönemde oluşan fiyatın üreticilerin yeniden ekim yapması için önemli olduğunu belirtiyorlar.
Temsilciler, buna rağmen önümüzdeki yıl üretimde yüzde 20 düşüş beklediklerini de ifade ediyorlar. Gaziantep Borsası’nda kırmızı mercimek fiyatının 20 liraya yükselmesini değerlendiren Şanlıurfa Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar, söz konusu fiyatı bu yıl hasat döneminde beklediklerini söyledi.
Mercimeğin hasat döneminde para etmediğini ve bir sonraki dönem için çiftçilerin umutsuz kaldığını ifade eden İpar, ‘’Çiftçi 2 yıl önce mercimeği 24 liradan sattı, bu yıl hasat döneminde 15 lira dolayında yer alıyordu. Bugün oluşan bu fiyat, hasat döneminde göre iyi bir fiyat. Fakat girdi maliyetleri olan gübrenin tonu 22 bin lirayı ve mazotun litresinin 39 lirayı bulduğu bu dönemde 20 lira iyi bir fiyat değil.
Bu fiyat çiftçiyi memnun etmez. Piyasada mercimek fiyatının 20 liraya çıkmış ise tohumun fiyatı da 30 liraya çıkmış demektir. Çiftçi harmanını kaldırdığı zaman bir sonraki yıl ne ekeceğine karar veriyor. Eğer çiftçi mercimek tohumunu kaldırmamış ise 30 liradan tohum alıp, ekim yapmaz. Sahadan gözlemlediğim kadarıyla ekim yapanlar tohum kaldırmadı. Önümüzdeki yıl mercimek ekimi her halükarda yüzde 20 dolayında azalma bekleniyor’’ dedi.
‘’Bu fiyatta çiftçi artık ekim yapabilir’’
Yetkin Gıda Kırmızı Mercimek Fabrika sahibi Mehmet Adil Yetkin, kırmızı mercimek fiyatının dünya piyasasının altında kaldığına dikkat çekti. Kanada’dan ithal edilen mercimeğin tonu 840 dolara yükseldiğini bildiren Yetkin, söz konusu fiyatlarla daha ürünlerin gelmediğini ama kabuklu hali tonunun 22 bin liraya denk geldiğini ifade etti.
Türkiye’de ise yerli ürünün tonu 20 bin liradan alındığını ve bunun da 760 dolara denk geldiğini belirten Yetkin, ‘’Yerli ürünün fiyatı daha da artması lazım, çünkü ürünümüz daha kaliteli. Yerli mercimeğin fiyatının düşük kalması ihracatta kısıtlamasından kaynaklandı. İhracata verilen kısmi izin ise son 3 yılda yapılan ihracatın yüzde 7,5’i kadar izin veriliyor. Diğer yandan fiyatının bu yıl da aynı seviyede kalması halinde çiftçi ekim yapmayacaktı. Şu an kabuklu mercimeğin fiyatı 20 lira civarında ve normale döndü gibi görünüyor. Bu fiyatta çiftçi artık ekim yapabilir’’ diye konuştu.
