****Nedir bu, “Kelebek Etkisi?”
Afrika’da kanat çırpan bir kelebek, Asya’da fırtına yaratabilir mi?
Kelebek etkisi, bir sistemin başlangıç verilerindeki küçük değişikliklerin büyük ve öngörülemez sonuçlar doğurabilmesine verilen addır. Edward N. Lorenz’in çalışmalarından biri olan Kaos Teorisi ile ilgilidir. Amazon Ormanları’nda bir kelebeğin kanat çırpması, Asya’da fırtına kopmasına neden olabilir.
Dünya Petrol fiyatları 15 Şubat 2022 tarihinde 96.08 ABD Dolarına yükselmişti. Bloomberg Intelligence analistleri yakın tarihli bir raporda, krizin “bir kelebek etkisi yaratabileceğini ve arz sıkıntıları arttıkça emtia fiyatlarını daha da yukarılara çekebileceğini” söyledi. Yaptırımlar gıda ve enerji kıtlığına yol açarak her ikisinin de fiyatlarının yükselmesine neden olabilir” demişti. Öylede oldu.
Geçmiş olaylar bize küçük değişikliklerin çoğu zaman büyük etkileri olabileceğini öğretti. Tarih söz konusu olduğunda kelebek etkisi gerçektir. Bu uçan böceklerden biri kanatlarını çırpıyor ve iki hafta sonra dünyanın dört bir yanındaki şehirlerin üzerine füzeler yağıyor.
****Afrika’da kanat çırpan bir kelebek, ülkemizde fırtına yaratabiliyor.
Tarih 15 Ocak 2025; Gübre fiyatları, daha düşük girdi maliyetleri ve ticaret değişimleri nedeniyle istikrara kavuştu haberleri vardı. Raporlar ve analizler bunu gösteriyordu. Gübre fiyatları, bazı ticaret kısıtlamalarına rağmen bol miktarda arz ve istikrarlı enerji fiyatları sayesinde ılımlı seyretti.
Tarih 21 Mart 2025; Gübre fiyatları 2025 yılı başlarında fırlayacak. Bunun nedenleri arasında küresel piyasa, yüksek gaz fiyatları ve zayıf euro yer alıyor.
Ne oluyor?
Kelebek Etkisi mi var?
Amerika, “Gemi Vergisi” Alacak!
Amerika, 21 Şubat 2025 Tarihinde bir açıklama yaptı. Çin bağlantılı gemilere ve operatörlere, ister Çin mülkiyeti aracılığıyla isterse gemilerin Çin tersanelerinde inşa edilmiş olması nedeniyle, önemli miktarda ‘hizmet ücreti’ uygulanmasına yönelik önerilerini duyurdu.
Öneriler genel hatlarıyla şöyle:
Çinli operatörler için:
-Her bir ABD limanına yapılan ziyaret için, her gemi için 1 milyon ABD dolarına kadar veya geminin kapasitesinin her net tonu için 1.000 ABD doları tutarında bir hizmet ücreti,
Çinli olmayan ancak filolarında Çin yapımı gemiler bulunan operatörler için:
-Söz konusu operatörün filosunun Çin tersanelerinde inşa edilme yüzdesine bağlı olarak, yapılan her bir ABD liman ziyareti için 1,5 milyon ABD dolarına kadar bir hizmet ücreti verilecek.
-Hizmet bedeli, uğrayan geminin Çin yapımı olup olmamasına bakılmaksızın tahsil edilecektir.
-Öneri aynı zamanda gelecekteki yeni inşaları da kapsıyor; siparişlerinin %50’sinden fazlasını Çin tersanelerinde yapan operatörlerden, yaptıkları her ABD limanı ziyareti için gemi başına ek 1 milyon ABD doları ücret alınacak.
