Tarım ürünlerindeki fiyat artışlarında üretici fiyatları ve girdi fiyatlarındaki artış gıda enflasyonunda yükselişin sürmesine neden oluyor. 2021 yılı sonrasında kurlardaki değişimle aradaki makas açılırken, son dönemde tarımsal girdi fiyat endeksindeki değişim sofrada cep yakan fiyatlarda iyileşmeye neden olabilir mi?
Son dönemde sıklıkla duyulan “asgari ücret artmıyor, akaryakıt değişmiyor, dolar sabit, fiyatlar neden artıyor?” şeklindeki söylemler fiyat artışlarında üretici tarafına bakmayı ihmal ediyor.
Özellikle dar gelirlinin en büyük harcama kalemi olan gıda fiyatlarındaki artışta, tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) ve tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarımsal-GFE) verileri önemli rol oynuyor.
2021 yılı son çeyreğinde başlayan kurlardaki ataklarla yükselen enflasyon alım gücünü düşürdü. Harcama kalemlerinde özellikle dar gelirli vatandaşın bütçesinde en çok yer kaplayan gıda kalemi enflasyonda da hissedilir kısmı daha da etkili kılıyor.
Yükseliş süreci devam ediyor
Kurlardaki artışın tetiklediği tarım sektörü ve gıda fiyatlarındaki artışlarda 2022 ve 2023 yıllarında ilişkinin bozulduğu görülüyor. Yaz döneminde, temmuz ve ağustos aylarında genel olarak düşüş eğilimine giren ya da ortalamaların altında seyreden Tarım-ÜFE ve Tarımsal-GFE, 2023 yılı Temmuz ve Ağustos aylarındaki yüksek seyriyle, tüketici fiyatları endeksi (TÜFE/enflasyon) üzerinde de etkili olmuştu.
