İklim değişikliği, yalnızca çevresel değil, toplumsal ve ekonomik sistemleri de tehdit eden bir küresel krizdir. Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Meclis’e sunduğu “iklim kanunu taslağı”, bu anlamda tarihi bir adım olarak sunulmuş olsa da çevreyi mi yoksa karbon piyasasını mı korumayı amaçladığı ciddi şekilde sorgulanmalıdır.
Taslak, sera gazı emisyonlarının azaltılmasını sağlamak amacıyla Emisyon Ticaret Sistemi’ni (ETS) kurmayı hedeflemektedir. Ancak mevcut taslakta, Batı dünyasında uygulanan “cap-and-trade” modelinin en önemli ilkesi olan “üst emisyon sınırı” (cap) açıkça tanımlanmamıştır. Oysa “cap” olmadan, ticaret sistemi yalnızca “kirleten öder ama kirletmeye devam eder” mantığına hizmet eder.
KABARCIK (BUBBLE) MODELİ
Taslağın bir diğer önemli eksiği, emisyon azaltımında maliyet etkinliği sağlayan ve esneklik sunan “kabarcık (bubble) modeli”nin olmamasıdır. Bubble modeli, tesis bazlı değil, grup bazlı emisyon denetimi sağlar. Böylece aynı bölgede veya sektördeki tesisler, toplam emisyon sınırını aşmamak koşuluyla birbirleri arasında esneklikle azaltım yükümlülüğü paylaşabilirler. Türkiye bu esnekliği tanımlamadan, ETS’yi yalnızca izin ticaretine indirgemiştir.
