Prof. Dr. Aykut Gül: Gıdada dijitalleşme, şeffaflık ve adil rekabet

Tarımda dijitalleşme dediğimizde genellik­le tarımsal üretimde dijital araçların kul­lanılması anlaşılıyor. Oysaki kamuoyu ve piya­salar açısından şeffaflaşmanın önemi büyük­tür ve dijitalleşme bu anlamda önemli fırsatlar sunar.

Geçen haftaki yazımızda bahsettiğimiz, TÜ­BİTAK tarafından geliştirilen Market Fiyatı platformuna tüketicinin gösterdiği ilgi ve afişe edilen fahiş fiyatlar, nihayetinde haksız reka­betin önünde geçerek tam rekabetin oluşumu­na büyük katkı sağlıyor.

Bunun ardından bir başka önemli uygulama olan Haksız Fiyat Artışı Bildirimi mobil uygu­lamasına yeni özellikler eklendiği haberi gel­di. Ticaret Bakanlığı’nın geliştirdiği bu uygula­ma ile tüketicileri mağdur eden fahiş fiyatların önlenmesi ve piyasada herkes için açıklığın ve şeffaflığın sağlanması hedefleniyor.

Aslında Market Fiyatı uygulaması fiyatlar konusunda aydınlatırken, Haksız Fiyat Artı­şı Bildirimi uygulaması, kullanıcı dostu bir ta­sarımla, vatandaşın ilgili mercilere şikayeti­ni anında ve kolaylıkla yapabilmesini sağlıyor. Dolayısıyla haksız fiyatlar karşısında sadece söylenmek yerine, onun düzeltilmesi yolunda eyleme geçilmiş oluyor.

Uygulamada, şikâyet hakkında beş adete ka­dar fotoğraf yüklenebilmesi, konum ve açık­lama girilebilmesi mümkün. Eskiden adliye önünde arzuhalcilere dilekçe yazdırmak ve il­gili mercilere elden teslim etmek gibi uzun ve zahmetli süreçlerin yerini, bu uygulama saye­sinde, birkaç dakikada tamamlanan bir evreye geçilmiş durumda.

İki uygulama güç birliği yapamaz mı?

Okurlarım bilirler, bu tür konularda genel­likle yapıcı eleştirilerde bulunmaya ve “Peki ne?” sorusuna cevap olarak bazı önerilerde bu­lunmaya çalışırım.

Önceki yazılarımda, birçok kez Market Fi­yatı uygulaması türünde bir çalışmanın bir an önce yapılması için Ticaret Bakanlığı’nın iki yıl kadar önce yayımladığı bir veri paylaşımı yönetmeliğinden bahsetmiştim. Tüm amacı­mız, dijitalleşme ile şeffaflığın sağlanması, tü­keticinin mağdur olmaması ve gıda enflasyo­nunun aşağı çekilmesiydi.

Bu aşamada, bu iki uygulamanın birbirini desteklemesi gereken birçok yönünün olduğu­nu düşünüyorum. Örneğin, basında çıkan bir­çok haberde, aynı bölgedeki bazı ürünlerde iki katına varan fiyat farklılıkları manşetlere ta­şınmıştı.