Kurbanlık fiyatları bir yılda yüzde 140 arttı. Hayvan arzındaki daralma, maliyetlerdeki yükseliş ve piyasadaki öngörülemezlik artışı tetikliyor. Yükselen fiyatlara karşı kurbanlık talebinde yüzde 30 düşüş bekleniyor. Çünkü alım gücü aynı oranda artmadı. Ağustos sonrası et ve süt daha pahalı olabilir.
Bayrama sayılı günler kala gözler her yıl olduğu gibi yine kurbanlık piyasasına çevrildi. Ama bu yıl piyasanın pek tadı tuzu yok gibi… Hem arz hem talep hem de fiyatların seyri ne üreticiyi ne de tüketiciyi memnun edecek cinsten. Hayvancılıkta izlenen yanlış politika ve piyasa bozucu hamleler sektörde ciddi yaralar açtı. Bu yaralar henüz sarılıp sarmalanmış görünmüyor. Tam aksine kanama devam ediyor. Maliyetlerdeki artış, arzdaki daralma ve alım gücündeki düşüş bu yıl kurbanlık piyasasında da taşları yerinden oynatmışa benziyor. Gelin son duruma birlikte göz atalım…
Vatandaşlarla hayvan satıcılarının en önemli buluşma noktalarının başında kurban pazarları geliyor. Pek çok ilde yavaş yavaş kurban pazarları kurulmaya başladı. Bölgeden bölgeye ve hayvanların ağırlığı ve cinsine göre değişmekle birlikte küçükbaş kurbanlık fiyatları ortalama 7-12 bin lira arasında değişiyor. Geçen yıl bu rakamlar yaklaşık 2 bin 500 TL ile 5 bin TL arasında seyrediyordu. Büyükbaş kurbanlık hayvan fiyatları ise 50 bin lira ile 120 bin lira arasında değişiyor. Kurban pazarları dışında benzer bir tablo kurban bağışı yapılan kurum ve kuruluşlar için de geçerli.
Zincir marketlerdeki zam yüzde 160’ı buldu
Kurbanlık fiyatları buralarda da üç haneli zamlar eşliğinde açıklandı. Kızılay geçen yıl 2 bin 470 TL olarak açıkladığı kurban bedelini, bu yıl yüzde 141 zam yaparak 5 bin 950 TL’ye çıkardı. Söz konusu rakam, yurt içi kurban vekâlet bedeli olarak geçiyor. Kızılay’ın döviz cinsi kurbanlık bedelleri de artıştan nasibini aldı. Geçen yıl 175 dolar olan kurban bedeli bu yıl yüzde 69 artarak 295 dolara yükseldi. Euro bazında ise 2022 yılında 165 euro olan kurbanlık bedeli bu yıl yüzde 67 artarak 275 euro’ya çıktı. Mehmetçik Vakfı ise 2022’de 2 bin 350 TL olan kurban bağış bedelini yüzde 130 artırarak 5 bin 400 TL’ye çıkardı.
Mehmetçik Vakfı’nın kurban bağış bedelleri döviz bazında da zamlardan nasibini aldı. Geçen yıl 150 dolar olan kurbanlık bedeli bu yıl yüzde 83 artarak 275 dolar oldu. Euro bazında ise geçen yıla göre yüzde 72 artarak 145 euro’dan 250’ye yükseldi. Türkiye Diyanet Vakfı’nda ise artış yüzde 164 oldu. Geçen yıl 2 bin 250 TL olan yurt içi kurban kesim bedeli bu yıl 5 bin 950 TL’ye çıktı. Diyanet Vakfı’nın yurt dışı kurban kesim bedeli ise yüzde 53 artarak 1800 TL’den 2 bin 750 TL’ye çıktı.
Küçükbaş kurbanlık fiyat aralığı: 7-12 bin TL arası
Zincir marketlerin kurbanlık fiyatlarında da benzer bir tablo söz konusu. Marketlerde büyükbaş ve küçükbaş kurbanlık fiyatlarının da geçen yıla göre yüzde 130-160 oranında arttığı gözleniyor. Öte yandan TÜİK verilerine göre, mayıs itibarıyla kuzu eti son 1 yılda yüzde 100 zamlanırken, dana eti yüzde 102 yükseldi. Geçen yıl Kurban Bayramı’nda yaklaşık 850 bin büyükbaş, 2.5 milyon civarında da küçükbaş hayvanın kesildiği belirtilirken, bu yıl artan maliyet ve vatandaşın azalan alım gücü nedeniyle pazarlarda talebin düşeceği görüşü hakim. Sektör temsilcileri bu yıl kurban satışlarında yüzde 30 civarı düşüş bekliyor.
“20 bin TL’ye çoban bulamıyoruz”
Ankara Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Hasan Kılınç bu yıl hayvan piyasasının çok durgun olduğuna dikkat çekiyor. Kurbanlık hayvanları üreticiden toptan olarak alarak il ve ilçe merkezlerindeki hayvan pazarlarına gönderen celeplerin talebinde dahi düşüş olduğundan bahseden Kılınç, nihai alıcı tarafında da benzer bir zayıflığın bu yıl satışlara olumsuz yansıyacağından kaygılı. Kurbanlık küçükbaş hayvanların canlı ağırlık kilogram fiyatının 120 TL civarı olduğunu belirten Kılınç, kurbanlık danalarda canlı kilogram fiyatının 160 TL bandında olduğunu söylüyor.
