Uzun zamandan beri bu konuda yazmak istiyordum. Çünkü merak eden çok sayıda yetiştirici hidroponik arpa çimi hakkında sorular soruyorlar. İnternette bu konuyla ilgili muhteşem efsaneler dolaşıyor. Bazen ben de bu söylenenler karşısında “Acaba ben mi yanlış biliyorum?” diye tereddütte düşüyorum.
“Hidroponik” veya “Topraksız tarım”, bitkilerin gelişimi için gerekli olan bitki besin elementi ve suyun kök bölgesinde, toprak dışında farklı katı veya sıvı ortamlar kullanılarak bitki yetiştiriciliğinin yapıldığı gelişmiş bir üretim tekniği olarak tanımlanabilir1. Son dönemlerde ülkemizde de yetiştiricilerimiz altın bulmuş gibi hidroponik şartlarda üretilen arpa çimiyle ilgileniyorlar, üretimleri ve hayvanlar üzerindeki etkilerini merak ediyorlar. Aşırı derecede kaba yem sıkıntısının bulunduğu ülkemizde elbette onlar da haklılar. Yemin kıt, üretim maliyetlerinin yüksek olduğu bir yerde herkesin alternatif yem kaynakları araması gayet normal bir durumdur. Aslında arpa çimine olan bu ilgi ülkemizdeki yeşil kaba yem sıkıntısının ölçüsünü de gösteriyor.
Arpa çimi ile arpa aynı yem mi?
Arpanın çimlendirilmesiyle üretilen arpa çimi sanki tane arpa ile eşdeğermiş gibi bir algı yapılıyor. Çim arpanın artık kaba yem şekline dönüşmüş halidir. İçeriğindeki bütün besin madde düzeyleri de değişmiştir. Bu nedenle arpa gibi düşünülerek hayvanlara yedirilemez. Son aylarda Journal of Dairy Science isimli dünya çapında bu alanda yayın yapan önemli bir bilimsel dergide Çinli ve İngiliz bilim insanları arpa çiminin kullanımıyla ilgili bir makale yayınladılar2. Bu makalede “hidroponik” yani “topraksız tarım” şartlarda üretilen arpa çiminin süt ineklerine yedirilmesinin sonuçları değerlendirilmiştir. Makalede üretilen arpa çiminin kuru madde ve besin madde düzeyleri aşağıdaki Tablo 1’de sunulmuştur.
Türkiye’de de Karabük Üniversitesinden araştırmacı Muhammet KARAŞAHİN Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisinde hidropnik arpa çimi üzerine bir makale yayınlamıştır3. Bu makalede arpanın ön ıslatma süresi ve ortam sıcaklığına bağlı olarak birim metrekaredeki verimleri hesaplanmıştır (Tablo 2 ve Resim 1).
Hayvanlar ne kadar arpa çimi yiyebilir ve üretmek için ne kadar alana ihtiyaç duyulabilir?
Hidroponik arpa çimi üretmek için genel olarak ön ıslatma süresi olarak 24 saat, tohum yoğunluğu olarak 8,7 kg/m2, yetiştirme süresi (hasat zamanı) olarak 6 gün, ortam sıcaklığı olarak 22 °C, ışıklanma süresi ve rengi olarak 24 saat beyaz ışık, sulama süresi ve sıklığı olarak 40 saniye/120 dakika uygulaması tavsiye edilmektedir.
