Sahte olarak üretilmiş yiyecek ve içecek ürünleri, endüstride büyük bir mağduriyet ve tüketiciler için ciddi bir endişe kaynağıdır. Endüstri şimdilerle bu sorunla mücadele ediyor, bunu yaparken de bilimi kullanıyor.
Sahte gıda ve içecek ürünleri Avrupa’nın dört bir yanındaki ülkelerde tedarik zincirine giriyor. Sahte parmesan peyniri üretiminden, zorla çalıştırılan işçileri saklayan fındık üreticilerine kadar, sorun çok geniş bir alana yayılıyor ve giderek büyüyor.
Tüketici izleme kuruluşu FoodWatch sözcüsü yaptığı açıklamada, “Gıda sahtekârlığı her yerde. Süpermarketlerimizde, restoranlarımızda, köşe başındaki dükkânımızda ve internette. Sahte, kontamine, tağşiş edilmiş veya yasadışı gıda satmak; sahte menşe adı etiketleri vermek; taklit şaraplar veya sahte böcek ilaçları üretmek, yakalanma riskinin rahatsız edici derecede düşük olduğu cazip bir iş haline geldi” diyerek sorunu tanımladı.
Ancak iyi haber şu ki, sektör mücadele etmeye başladı. Her geçen gün de sahteciliği tespit etmenin yeni yolları keşfediliyor. En son gelişme, sahte bal alanında yaşandı.
Bal tüketiciler arasında son derece popüler bir üründür ve pazarın değeri şu anda dünya çapında 9.01 milyar dolardır. Bu da sahte ürünlerden kâr elde etmek isteyen çevreler için balı çok cazip kılıyor. Aslında, Avrupa Komisyonu’nun yakın tarihli bir raporu, test edilen 147 bal örneğinin %46’sının ucuz bitki şuruplarıyla karıştırılmış olabileceğini ortaya koydu.
Bu, üreticileri korumak için acil analiz yapılması gerektiğini gösteren şaşırtıcı bir istatistiktir. Ancak bu noktaya kadar sahte balları tespit etmek zordu…
Bal üreticileri sahtekârlarla nasıl mücadele ediyor?
Bal tağşişi, ürünün hacmini artırmak için balın şeker veya su gibi başka maddelerle karıştırılmasıdır. Bununla mücadelede cevap, pek çok şeyde olduğu gibi, bilimde yatıyor. İngiltere’deki Cranfield Üniversitesi’ndeki araştırmacılar baldaki şeker şurubu tağşişini tespit etmek için yeni yöntemler geliştirerek sahte ürünleri ortaya çıkarmak için hızlı ve doğru testler yapılmasının önünü açtı.
Sahte balı tanımlamak neden zor?
Balın özellikleri nektar kaynaklarına, yılın zamanına ve çevredeki coğrafyaya bağlı olarak değişir. İşte bu farklılıklar balı analiz edilmesi karmaşık bir ürün haline getirmekte ve tağşişlerin tespit edilmesini zorlaştırır.
Dahası, mevcut kimlik doğrulama yöntemlerinin maliyetli ve zaman alıcı olması, hızlı, verimli ve uygun fiyatlı test ihtiyacını daha da önemli hale getiriyor.
Cranfield Üniversitesi’nde biyoinformatik alanında öğretim görevlisi olan Dr. Anastasiadi, İngiltere Gıda Standartları Ajansı ve Bilim ve Teknoloji Tesisleri Konseyi (STFC) ile birlikte çalışarak, kavanozu bile açmadan sahte balı tespit etmek için özel bir ışık analizi tekniği kullanan bir test oluşturdu.
Pirinç ve şeker pancarı şurupları eklenmiş bal numuneleri, ilk olarak STFC’nin Oxfordshire, İngiltere’deki Merkezi Lazer Tesisinde (CLF) geliştirilen non-invaziv Uzaysal Ofset Raman Spektroskopisi (SORS) yöntemi kullanılarak test edildi. Bu yöntem farmasötik ve güvenlik teşhislerinde yaygın olarak kullanılmaktadır ancak balda bulunan şeker şuruplarını tespit etmede oldukça doğru olduğu görüldü.
SORS, üründeki her bir bileşenin parmak izini hızla tespit etti ve bilim insanları bu tekniği makine öğrenimi ile birleştirerek çeşitli bitki kaynaklarından gelen şeker şuruplarını başarılı bir şekilde tespit edip tanımladı.
Araştırmacılar, analiz yönteminin taşınabilir ve kolay uygulanabilir olduğunu, bu nedenle tedarik zinciri boyunca balın test edilmesi için ideal bir tarama aracı olduğunu belirtti.
Dr. Anastasiadi, “Bal pahalı ve talep gören bir üründür ve dolandırıcılar tarafından hedef alınabilir, bu da gerçek tedarikçilerin cebinden para çıkmasına neden olur ve tüketicilerin güvenini sarsar. Bu yöntem, şüpheli bal örneklerini tespit etmek için etkili ve hızlı bir araç olup, sektörün tüketicileri korumasına ve tedarik zincirlerini doğrulamasına yardımcı olmaktadır” diye konuştu.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar Food Control dergisinde yayınlandı.
www.gidahatti.com/haber/21701386/gida-endustrisi-gida-sahteciligi-karsisinda-ne-yapmali
