ABD’nin güney doğu bölgesinde ekilen genetiği değiştirilmiş ağaçlar, fotosentez kabiliyetini arttıracak şekilde tasarlandı. Peki bilim insanları bunu yaparak ne amaçlıyor?
Hızlı büyüyen ağaçlarla atmosferden daha fazla karbon dioksit yakalaması hedeflenen ağaçlar, iklim değişikliği ile mücadele etmesi için tasarlandı. Projenin arkasında, California merkezli biyoteknoloji firması Living Carbon var.
Yeni bir firma olan Living Carbon’un Oregon State Üniversitesi ile iş birliği içerisinde yaptığı araştırmada, genetiği değiştirilmiş ağaçların normal ağaçlara kıyasla %53 daha fazla biyolojik kütle biriktirdiği, bu sayede %27 daha fazla karbon dioksit yakalayabildikleri belirledi. Henüz hakem olayından geçerek akademik bir dergide yayınlanmayan araştırma, yayın öncesi sunucusu olan BiorXiv’e yüklendi
Çalışma laboratuvar koşulları altında bir serada yapılmış olsa da hibrit ağaçlar gerçek hayatta da denenmeye başladı. The New York Times’ta yayınlanan bir habere göre genetiği değiştirilmiş kavak fidanları, bu ayın başında güney Georgia’daki faal bir ormana ekildi.
Bu çalışma ile birlikte bilimsel bir çalışma veya ticari bir meyve bahçesi ortamı haricinde ABD’de ilk kez genetiği değiştirilmiş ağaçların dikildiği düşünülüyor.
Living Carbon tarafından yapılan açıklamada Güneydoğu ABD ve Appalachia’da 1.200 hektardan fazla ormana genetiği değiştirilmiş ağaç dikmek için arazi sahipleriyle anlaşmalar imzalandığı bilgisi veriliyor.
Firmanın CEO’su ve eş kurucusu Maddie Hall, proje hakkında şunları söyledi:
“Tek başında emisyonları azaltmanın, ekosistemi tekrar dengeye getirmek ve gezegenimize istikrar kazandırmak yeterli olacağı eşiği geride bıraktık. Şimdi büyük çaplı karbon uzaklaştırmanın zamanı. Hedefimiz, 5 milyon hektarlık bir alanı kullanarak 2050 yılına dek küresel emisyonu yüzde 2 aşağı çekmek.
Bugün yapılan araştırmalar, biyoteknolojiyi sorumlu bir şekilde ağaçlarda kullanarak ekolojiyi güçlendirmenin, iklim krizi için ölçeklenebilir ve uygulanabilir bir çözüm olabileceğini ortaya koyuyor.”
Genetiği değiştirilmiş ağaçların farkı ne?
Genetiği değiştirilmiş ağaçlar, bitkinin doğal fotosentez kabiliyetini daha verimli hale getirerek elde ediliyor. RuBisCO adı verilen bir enzimin yardımıyla, bitkiler ve fotosentezi kullanan diğer canlılar havadaki inorganik karbonu (karbon dioksit) alıyor ve kullanabilecek şekilde, şeker olarak muhafaza ediyor.
Bu süreç her zaman kusursuz bir şekilde işlemez. Bazen oksijen moleküllerini içeren “hatalı” şeker zincirleri oluşur. Bitkiler bu hatayı düzelmek için ışıl solunum geçirir, sonuçta bitkilerin bir miktar karbon dioksiti atmosfere geri bırakır ve fotosentez tarafından üretilen enerjinin bir kısmını boşa harcanmış olur.
Genetiği değiştirilmiş ağaçlar, hatalı ürünün doğrudan ağaç büyümesine verildiği alternatif bir ışıl solunum atlatma yolu sayesinde, normal ışıl solunum sürecinden kaçınmış olur ve daha az enerji harcar. Bu kabiliyeti, alternatif ışıl solunum atlatma yollarına doğal olarak sahip olan bitkilerden ve alglerden alınan belirli genlerin eklenmesiyle kazanıyor.
