Alaattin AKTAŞ
Yıllık enflasyonda hedef yeniden tek haneli orana inebilmek. Orta vadeli programa göre 2026 sonunda yüzde 8.5 ile tek hanenin yakalanması umuluyor. Bu pek kolay değilse de olmaz denilemez. Daha üç yıl var.
Ama önemli bir ayrıntı söz konusu, önemli bir soru yanıt bekliyor:
“Yıllık enflasyon yüzde 8.5’e ya da yakın bir orana gerileyerek tek haneye inse bile acaba bu durum hayat pahalılığının ortadan kalktığı anlamına gelecek mi?”
Ya da şöyle soralım:
“Enflasyon yüzde 8.5 değil de örneğin yüzde 10 olsa, hayat pahalılığı daha çok mu hissedilecek?”
Fiyatların düzeyine ve alım gücüne bakmadan yalnızca değişim oranına odaklanmak yanlıştır.
Çünkü düşük enflasyon, hayat pahalılığının ortadan kalkması demek değildir.
Şöyle düşünelim… Bugün sihirli bir el dokunsa ve tüm gelirler ve fiyatlar dondurulsa… Artık gelir artışı da yok, enflasyon da yok. Hepsi yatay…
Bu durumdan çok memnuniyet duyar mıyız ya da duymalı mıyız?
Enflasyonun sıfır (ya da çok düşük) olması tabii ki önemlidir de, o durumun hangi fiyat düzeyinde gerçekleştiği çok daha önemlidir.
Grafikler çok şey söylüyor…
Bugün iki grafiğimiz var. Önce grafikleri nasıl okumak gerektiğini anlatalım.
Grafiklerde kutular 2004 yılından bu yana olan TÜFE’yi, kırmızı çizgiler ise yıllık artışı gösteriyor.
İlk grafikte 2004-2023 dönemi gerçekleşmeye, 2024-2026 dönemi ise OVP’de öngörülen hedeflere işaret ediyor.
İkinci grafiğin 2004-2020 dönemi gerçekleşen endeks ve orandan oluşuyor. Bu grafiğin 2021-2026 dönemi için ise bir varsayımda bulunduk. 2004-2020 dönemindeki yıllık ortalama fiyat artışı yüzde 9.7. Bu oranı yüzde 10 kabul ederek 2021’den itibaren olan dönemi, yıllık yüzde 10 artış ve buna göre hesapladığımız endeksle oluşturduk.
İşte durumumuz! Biraz önce vurguladım ya, enflasyonu (gerçekleşirse eğer) 2026’da yüzde 8.5’e indiriyoruz ama bakın fiyatlar düzey olarak nereye fırlıyor? Ve başlıkta vurguladığım detay…
Enflasyon oranına bakın bakmaya da; orandan daha çok cebinizden çıkan paraya bakın!
Siyasetçi yalnızca orana odaklanılmasını ister. İşine o gelir çünkü. Oysa düşünülmesi gereken şudur:
“Fiyat artış hızı düştü, yüzde 85’lerden yüzde 65’lere, 2024’te yüzde 36’ya, 2026’da da tek haneye, yüzde 8.5’e… Peki cebimden çıkan para ne durumda?”
