Tarım ve Orman Bakanlığı, baharatların tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, depolanması, nakledilmesi ve piyasaya arz edilmesi aşamalarında taşıması gereken özelliklerini belirledi.
Türk Gıda Kodeksi Baharat Tebliği (No: 2022/7), 19 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Baharatın tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, depolanması, nakledilmesi ve piyasaya arz edilmesi aşamalarında taşıması gereken özelliklerini belirlemek amacıyla yayımlanan Tebliğ; öğütülmüş, ufalanmış ve bütün haldeki baharatı ve baharat karışımlarını kapsarken, baharat ile birlikte nişasta, un, maya özütü gibi baharat harici bileşenler de içeren tavuk harcı, köfte harcı ve benzeri harç ve karışımları kapsamıyor.
Tebliğ, 19/2/2020 tarihli ve 31044 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlandı.
Baharat çeşitleri
Tebliğde; “Çeşitli bitkilerin tohum, tomurcuk, çekirdek, meyve, çiçek, kabuk, kök, gövde, rizom, yumru, yaprak, sap, soğan gibi kısımlarının kurutulup; bütün halde ve/veya ufalanması ve/veya öğütülmesi ile elde edilen gıdalara renk, tat, koku ve lezzet vermek için kullanılan ürünler” olarak tanımlanan baharat çeşitleri şunlar:
Ada çayı, Anason, Ardıç, Aspir çiçeği, Biberiye-kuşdili, Cedvar, Çam fıstığı, Çemen, Çörekotu, Çörtükotu, Defne yaprağı, Dereotu, Fesleğen, Frenk kimyonu, Hardal, Haşhaş, Havlıcan, Hindistan cevizi çeşitleri (Hindistan cevizi, Yağı azaltılmış hindistan cevizi), Kakule, Karabiber çeşitleri (Beyazbiber-Akbiber, Karabiber, Yeşil karabiber, Karanfil (Ana karanfil, Başsız karanfil, Köker karanfil), Kebabiye, Kekik, Kırmızıbiber (Toz kırmızıbiber, Pul kırmızıbiber, İpek pul kırmızıbiber, İsot), Kırmızı karabiber, Kimyon, Kişniş, Limonotu, Kuşüzümü, Mahlep, Maydanoz, Melisa-oğulotu, Mercanköşk, Meyankökü, Muskat (küçük hintcevizi), Nane, Reyhan, Rezene, Safran, Salep, Sarımsak, Soğan, Sumak, Susam, Tarçın çeşitleri (Tarçın, Kasiya tarçın kabuğu, Seylan tarçın kabuğu), Tarhun, Vanilya, Yenibahar, Zahter (karabaş kekik), Zencefil, Zerdeçal.
Ürün özellikleri
Tebliğ kapsamındaki baharatların fiziksel ve kimyasal özellikleri hakkında, Tebliğ eklerindeki kriterler uygulanacak. Değer belirlenmeyen ürün-kriter için denetimlerde bu kriterler aranmayacak.
Baharat kendine özgü tat, koku ve renkte olacak, yabancı tat ve koku almış olmayacak ve ve bozuk tane içermeyecek.
Baharatın içerisinde canlı böcekler, gözle görülebilen veya görülmeyen ölü böcekler ile bunların kalıntıları ve diğer zararlıların kalıntıları bulunmayacak.
Baharata ve baharat karışımlarına ürünlerin kendi doğasından gelen nişasta hariç olmak üzere nişasta, irmik, razmol, kepek ve benzeri dolgu maddeleri katılmayacak. Karabiber için nişasta miktarı %55’ten fazla olamayacak, baharat karışımlarının rutubet oranı %15’i, tuz oranı %5’i geçemeyecek.
Baharat amaçlı kullanılabilecek diğer ürünler
Tebliğde tanımlanmayan ürünlerin, baharat amaçlı kullanımına dair değerlendirmeleri Bakanlıkça yapılacak. Bakanlık gerekli görmesi halinde bu ürünler için detaylı risk değerlendirmesi yapabilecek.
Doğal yollarla yapılan kurutmalarda bitkiler, toprak ile doğrudan temas halinde olmayacak ve yerden yüksek platformlarda veya uygun bir materyalden yapılmış döşemelerin üzerinde kurutulacak.
Öğütülmüş çörekotu, yalnızca vakumlu ambalajlarda satışa sunulacak.
Kekiklerin etiketinde, “Kekik” ibaresi ile birlikte ait olduğu cins adı (Origanum, Thymus, Coridothymus veya Satureja) ürün adı olarak veya bileşenler listesinde belirtilecek.
Tebliğe aykırı davrananlar hakkında 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanacak.
Orijinal ambalajı açıldıktan sonra; satılan, toplu tüketime arz edilen veya teşhir edilen ürünlerde, 5996 sayılı Kanunda belirtilen idari yaptırım uygulanmasını gerektiren bir durum tespit edilmesi halinde, idari yaptırım kararı, olumsuzluğun tespit edildiği gıda satış yeri veya toplu tüketim yeri hakkında; olumsuzluğun üreticilerden kaynaklandığının tespit edilmesi halinde ise üretici işletmeler hakkında, 5996 sayılı Kanunda belirtilen ilgili yaptırımlar uygulanacak.
Uyum zorunluluğu
10/4/2013 tarihli ve 28614 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Baharat Tebliği (Tebliğ No: 2013/12) yürürlükten kaldırılırken, Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 31/12/2023 tarihine kadar bu Tebliğ hükümlerine uymak zorunda olacaklar. 31/12/2023 tarihinden sonra, bu Tebliğe aykırı ürünler piyasada bulunamayacak.
Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri hakkında; bu Tebliğ hükümlerine uyum sağlayana kadar yürürlükten kaldırılan Türk Gıda Kodeksi Baharat Tebliği (Tebliğ No: 2013/12) hükümleri uygulanacak.
Kaynak: www.gidahatti.com
