Yetersiz gübre kullanımından dolayı verimde en az yüzde 50 düşüş yaşanacak. Fahiş elektrik fiyatları nedeniyle bu yıl sulama da istenilen seviyede yapılamayacak. Bazı tarlalara maliyeti kurtaramayacağı için biçerdöver bile girmeyecek.
Mazot, gübre, zirai ilaç ve elektriğe yapılan fahiş zamlar yetmiyormuş gibi çiftçiyi kuraklık ve don da vurdu. Türkiye tarımının lokomotif ovaları bu yıl neredeyse gübre yüzü görmedi. Yetersiz gübre kullanımından dolayı verimde en az yüzde 50 düşüş yaşanacak. Özellikle bu yıl Türkiye’nin buğday, kırmızı mercimek, arpa ve fıstık ambarı olarak bilinen Doğu ve Güneydoğu’da don ve kuraklık nedeniyle ciddi verim kaybı olacak. Bu, yem bitkilerini de etkileyecek ve gıda krizi yem krizini de beraberinde getirecek.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez, ZMO Şanlıurfa Şube Başkanı Abdullah Melik, Elbistan Ziraat Odası Başkanı Mehmet Ali Bulut, ZMO Konya Şube Başkanı Burak Kırkgöz ile Türkiye tarımını konuştuk.
ZMO Başkanı Baki Remzi Suiçmez:
- Buğday, arpa, nohut, mercimek gibi kırsalda yetişen ve kışlık ekimi yapılan ürünlere yeterli gübre atılamadı. Yağışlar da az oldu. Verim kaybının olacağı gerçek. Özellikle Doğu ve Güneydoğu’da ciddi kuraklık etkisiyle rekolte düşecek.
- İki hafta önce Adana’da ciddi don oldu. Sulama ile yapılan alanlarda bile fideler yandı. Buğdayda yüzde 50’ye varan verim kaybı var. Türkiye genelinde yeterli gübre atılamaması, kimi yerde kuraklık ve don verimi düşürecek. Bu aynı zamanda yeterli saman olmayacak demek. Bu da hayvancılığı zorlayacak.
- Şu anda çiftçi önünü göremiyor. Buğdayın, arpanın, ayçiçeğinin, mısırın, pancarın, pamuğun, bakliyatın alım fiyatları açaklanmadı. Alım garantisi gündemde değil. Dolayısıyla çiftçi hangi ürünü ekeceği konusunda da sıkıntı yaşıyor. Alım fiyatları özelikle arz açığının ortaya çıktığı ürünlerde açıklanmalı. Kendimize yettiğimiz ürünler belki daha az ekilmeli. Alım garantisi verilmeli. Bir sonraki yılın ekiminin de yapılabilmesi için çiftçiye fark ödemesi yapılması gerekiyor.
- Mesela buğdayda hasat zamanına geldik, taban fiyat hâlâ açıklanmadı. Çiftçiyi baskı altına almak için hep hasat zamanında ithalat yapılıyor.
- Yeterli gübreyi zamanında atmazsanız yüzde 50 verim düşüklüğü oluyor.
- İş bittikten, hasat yapıldıktan sonra taban fiyatları açıklamayla, çiftçiye para vermeyle yönlendirici ekim olmaz. Çiftçi kafasına göre ürün eker. Patates, soğanda yaşadığımız gibi bir yıl ürün kıtlığı bir yıl ürün fazlalığı yaşarız.
- Şu anda birçok yerde çiftçi ya yeniden masraf yapmamak için ikinci gübreyi atmıyor ya tarlayı sürüp ikinci bir ürün ekmiyor.
- Güneydoğu ve Adana’da kışlık buğdayda hasat yakında yapılacak. Bu yıl ya bazı tarlalara biçerdöver giremeyecek. Tohumdan hasat olursa verim beklememek gerekiyor çünkü gübre yok, su yok, ilaç yok.
- Biçerdöver girecek masrafa değmez. Ya da tarlayı tekrar sürüp masraf edeyim diyemiyor. Gübre mazot fiyatı çok yüksek. Diyelim ki yine buğday ekecek, kaç liradan satacak o belirsiz. Öyle bilerek yaratılan bir kısır döngü var.
