Handan Sema CEYLAN
Türkiye’de sigara zamları Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) bağlı. ÜFE ile birlikte fiyatlar zamlanıyor, yeni tabirle güncelleniyor! Bu uygulama artışın yüzde 70’leri bulabileceği endişesiyle şimdilik yüzde 10 ile sınırlandırıldı. Ancak ÜFE’ye bağlılıkla ilgili bir kapsamlı karar değişikliği yok. Sigara fiyatındaki bu artış, vatandaşı kayıt dışı tütüne yönlendiriyor. Sektör temsilcileri bu nedenle devletin vergi kaybının 20 milyar TL’yi bulduğunu söylüyor. Hatta yüzde 10’luk sınır konulmasaydı, bu rakamın 30 milyar TL’yi bulabileceğini öne sürüyorlar. Türkiye’nin toplam 1,2 trilyon olan vergi gelirlerinin (ÖTV+KDV) yüzde 7’si tütünden geliyor.
İngiltere merkezli British American Tobacco (BAT) Türkiye CEO’su Alper Yüce, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre dünyada yasa dışı ticaretin içinde yasa dışı tütün mamullerinin oranı yüzde 10 olduğunu kaydederek, “Brezilya’da 2011-2012 yılları arasında vergi artışları ve kaçakla mücadeledeki başarısızlık nedeniyle kayıt dışı tütün oranı yüzde 45’e kadar yükseldi. Yine Malezya’da vergi artışı ile başlayan ve önlemlerin yetersiz kalışıyla kaçak pazarı dört yıl içinde yüzde 65’e ulaştı. Zamanında ve yeterli müdahale gelmezse, bugünkü vergi yapısının da devam etmesiyle Türkiye olarak biz de bu ülkeler gibi geri dönülemez bir noktaya gelebiliriz” diyor.
“Vergi artışı ÜFE’den koparılsın”
“Kolluk kuvvetlerimiz kaçağı önlemek amacıyla yoğun bir çalışma halinde ve kaçakla ilgili çok önemli operasyonlar gerçekleştiriyor” diyen Yüce, şunları söylüyor: “Türkiye’de kaçağın yükselişindeki en temel nedenlerden biri, sigara fiyatlarındaki artış. Temmuz ayında yüzde 60 -70’leri bulabilecek ÜFE artışının sigara fiyatlarına yansıması söz konusuyken devletimizin bu konudaki yapıcı tutumu sayesinde, artış yüzde 10 ile sınırlandırıldı. 2022 yılı için ÜFE oranında vergi artışı ve buna bağlı olarak fiyat zammı söz konusu olsaydı devletin vergi kaybının 30 milyar TL civarında olacağı tahmin ediliyordu. Bu karar neticesinde kaybın azalarak, daha düşük seviyelerde yaklaşık 20 milyar TL düzeyinde olacağını öngörüyoruz.
Vergi artışlarının devletin gelir kaybı yaşamasına neden olduğunu savunan Yüce, ayrıca “Sigaranın ÜFE’ye bağlı kalması durumu önümüzdeki dönemde TÜFE’yi yukarı çekerek enfl asyona etki edeceğinden fiyatların artmasından kaynaklı kaçak kullanımının yükselmesine neden olması söz konusu. Bu nedenlerle vergi artışının ÜFE’den koparılarak pazar dinamiklerine bağlı bir modele oturtulması gerekiyor. Üstelik satılan tütünlerin içinde ne olduğunu da tam bilmiyoruz” şeklinde konuşuyor.
