The Financial Times 22 Mart’ta yayınlanan başyazısında önemli gıda üreticilerinden Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın zengin ülkelerde enflasyon, yoksul ülkelerdeyse gıda krizine yol açabileceği uyarısında bulundu: Putin durdurulmazsa büyük açlık gelecek.
Rusya ordusu savaş suçu teşkil ettiği artık neredeyse kesin hale gelen bir barbarlıkla Mariupol halkını aç bırakarak insanları boyun eğdirmeye çalışıyor. Ancak Vladimir Putin’in Ukrayna’yı işgalinin zincirleme etkileri, savaş alanının ötesindeki milyonlarca insan için de kıtlık, hatta açlık tehdidi demek.
Rusya ve Ukrayna, küresel buğday ve arpa ihracatının yaklaşık yüzde 30’unu sağlayan önemli gıda üreticileri. Tek başına Rusya küresel gübre ihracatının yüzde 15’ini karşılıyor. Yaptırım altındaki Belarus da hayvan yemlerinde kullanılan soya fasulyesini yetiştirmekte hayati önem taşıyan potas’ın önemli bir üreticisi. Dünyanın dört bir yanındaki çiftçiler daha az gübre kullanırsa bu durum Brezilya, Arjantin gibi tarım merkezlerinde gelecek yılın hasadını vurabilir.
Buğday gemileri bloke ediliyor
Ukrayna’nın buğday ihracatı Rus gemileri tarafından bloke ediliyor. Ukraynalı çiftçilerin traktörlerinde tohum da yok yakıt da. Tahıl fiyatları, savaşın başladığı zamana göre üçte bir, bir yıl öncesine göre üçte iki daha yüksek.
Zengin ülkelerde yaşayan insanlar için yaklaşan gıda şoku on yıllardır görülen en yüksek enflasyondan zaten etkilenen market faturalarına daha fazla yukarı yönlü baskı demek. Covid-19’un ekonomik sonuçlarıyla sarsılan daha yoksul ülkeler içinse gıda fiyatlarının daha da yükselmesi felaket anlamına gelebilir. Yemen, Etiyopya ve Güney Sudan da dahil olmak üzere çatışmalardan etkilenen ülkelerdeki milyonlarca insan kıtlığın eşiğine geldi. Hindistan’dan Endonezya’ya gıda ithalatçıları daha yüksek faturalarla karşı karşıya. Mısır, 70 milyon insanın temel gıdası olan ekmeği sübvanse ediyor, bu da maliye için büyük bir kayıp. Benzer düzenlemelere giden diğer ülkelerin liderleri artan gıda fiyatlarını takip eden Arap isyanı gibi toplumsal huzursuzluk vakalarını hatırlayacaktır.
Gıda örgütü: Besleyemeyiz
Dünyanın aşıları adil bir şekilde dağıtma konusunda ne kadar kötü bir sınav verdiği göz önüne alındığında muhtemel bir gıda kriziyle nasıl başa çıkacağına dair işaretler iyi görünmüyor. Kronik biçimde gerekenden az finanse edilen Dünya Gıda Programı artan maliyetler yüzünden milyonlarca insanın günlük besinini kısmak zorunda kalacağını ve kısmen aç insanlar yerine sadece tamamen aç kalan insanlara yiyecek göndermek üzere yeni bir düzenlemeye gidebileceğini söylüyor.
