Aydın’ın Koçarlı ilçesinde köylüler, fıstık çamlarından topladıkları kozalakları işleyerek ülke ekonomisine yılda 20 milyon TL’den fazla gelir sağlıyor. Milyonlarca fıstık çamından tek tek toplanan kozalaklar işlenerek elde edilen çam fıstığı (künar). köylülerin ana geçim kaynağını oluşturuyor.
Koçarlı’da, 12 bin dekar alandaki 1 milyon 300 bin ağaçtan, yılda 200 tondan fazla künar üretiliyor. Köylülerin işlediği künarın 200 tonu, Avrupa’ya ihraç edilerek 21 milyon lira gelir elde ediliyor. Orman köyü olduğu ve kadastro geçmediği için tapuları bulunmayan mahallelerde köylüler, dedelerinden kalan fıstık çamlarını işliyor. Çamların hepsinin sahipli olduğu Koçarlı’da bunları işleyenler, hem ormana sahip çıkıyor hem de gelir elde ediyor.
Geçim kaynaklarının çam fıstığından olduğunu belirten Kızılcabölük Mahallesi sakinlerinden Zekeriya Özkan, 1980 yılında kurduğu sistemle çam fıstığı işi yapıyor. Diğer mahallelerde olduğu gibi arazilerin tapuları olmadığı için sıkıntılar çektiklerini belirten Özkan, “Bu civarda herkesin geçim kaynağı, fıstık çamından elde edilen künardır. Her evin fıstık çamı ağacı vardır. Bu ağaçlardan kozalaklar toplanır, getirilir, güneşte açmaları beklenir. Daha sonra makinelerde işlenir, yıkanır, fırınlarda kurutulur. Seçilerek paketlenir. Bundan herkes gelir elde eder. Eskiden künarı Arap ülkelerine satıyorduk, şimdi Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor. Kilosu şu anda 85 lira. Bu sene künar, altın yılını yaşadı. Avrupa ülkeleri, Koçarlı bölgesinin künarını çok beğendi. Künarlarımız hep Avrupa’ya gidiyor.” dedi.
Kızılcabölük gibi diğer mahallelerin de en büyük sıkıntısının tapu olduğunu belirten Özkan, “Künar işletmelerimiz var, bazıları mahalle içerisinde. Bunu dışarı çıkarıp büyütmek ve modern tesis kurmak istiyoruz ancak bizim tapu sorunumuzdan kaynaklanan sebeplerden dolayı yeni tesis yapamıyoruz. Biz künarımızı daha çok işlemek ve halkımızın gelirini arttırmak, ülke ekonomisine katkı sağlamak istiyoruz. Buraların tapu sorunu çözülmeli. Bizler için en büyük engel bu. Fıstık çamı işleyecek yer dahi bulamıyoruz.” dedi.
Çam fıstığı kozalakları, kasımdan mart sonuna kadar toplandıktan sonra bir süre güneşte bekletiliyor. Güneşte açıldıktan sonra makinelerde kabukları ayıklanıyor. Çıkarılan fıstıklar, sıcak suda yıkanıp makinelerde kırıldıktan sonra fırında kurutuluyor. Kötüleri ayıklandıktan sonra paketlenip satılıyor. Künar genellikle tatlı, pilav ve dolmalarda kullanılıyor. Kuruyemiş olarak da yenen künar, kızartılıp balla da karıştırılabiliyor. Üreticiden kilosu 85 liraya alınan çam fıstığı, işlendikten sonra ortalama 105 liradan satılıyor.
(CİHAN)
