Nurten NACAK DAĞLI
Ticaret Bakanlığı
İstanbul başta olmak üzere birçok ilde yaşanan yoğun kar yağışı, sebze meyve ticaretinde tedarik zincirinin halkalarında sorun olduğunu yeniden ortaya çıkarmıştır. Gelinen aşamada tarladan sofraya geçen süreçte tedarik zincirinin temelini oluşturan lojistik faaliyetlerin yeniden gözden geçirilmesi artık tercihten öte şart olmuş durumdadır.
Günümüzde sebze ve meyve üretimi ağırlıklı olarak güney illerinde yapılırken sebze meyve üretim başkenti olma konusunda Antalya ön plana çıkmaktadır. Son günlerde yaşanan kar felaketi, güney illerinden Türkiye’nin birçok yerine taşınan meyve ve sebzenin, tüketim merkezlerine hiç gitmemesi ya da gitse bile ürünlerin donarak zayi olması olarak karşımıza çıkmıştır.
Tedarik sorununun sadece taşıma olarak ele alınması yanıltıcı ve eksik bir değerlendirme olacaktır. Nakliye kadar önemli olan bir diğer sorunun depolama sisteminin yetersizliği olduğu kabul edilmediği sürece sorunun çözümü eksik kalacaktır.
Bugün ülkemizde sebze ve meyve taşıma işlemi ağırlıklı olarak karayolu ile yapılmaktadır. Karayolu taşımacılığında kışın kar, bahar aylarında sel, normal zamanlarda köprü, yol mazot zammı olarak değişik şekillerde değişik sorunlar karşımıza çıkarak ürün fiyatlarının yukarı doğru tırmanmasına neden olmaktadır. Bu konudaki sorunun çözüm yollarının birisi karma taşımacılık, diğer bir ifade ile deniz ve demir yollarının da yoğun olarak kullanılmasını sağlamakla olacaktır.
Ülkemizdeki depoların gerek üretim bölgelerinde gerekse tüketim bölgelerinde yeterli sayıda olmamasından kaynaklı olarak; ürünlerin depoların olduğu yerlere nakledilmesi, sebze ve meyvelerde kayıplar ya da kalite sıkıntıları olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim yoğun kar yağışı sonrası taşımada yaşanan aksaklıklar, sebze ve meyvelerin tüketicilerle buluşmasında depoculuğun neden önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne sermiştir.
Geleneksel veya Soğuk Hava Depoları ürünlerin bulunabilirliği için büyük önem taşıyan, uzun süre ürünlerin stoklanabildiği, minimum katma değerli faaliyetlerin yürütüldüğü tesislerdir. Depolama; patates, soğan vb. sebze gurubunda veya elma, ayva vb. meyve gurubunda yapılırmış gibi gözükse de tüm meyve ve sebze gurubunda büyük öneme sahiptir. Her ürünün depolama amacı, koşulları ve raf ömrü farklı farklıdır.
