Mustafa Çakır
Sayıştay’ın Tarım ve Orman Bakanlığı raporunda “skandallar zincirine” yer verildi. Çok sayıda mevzuata aykırılık saptanan denetim sonucunda hazırlanan rapora göre, hayvan hastalıklarıyla mücadele için satın alınan binlerce doz aşı, soğuk zincir olmadığı, ev tipi, bakımsız buzdolaplarında saklandığı için bozuldu. Raporda jeneratör olmadığı, aşıların taşındığı el tipi taşıma araçlarının eski olduğu belirtildi. Hayvanlara bozuk aşılar yapıldı, bağışıklama da sağlanamadı.
Raporda bazı illerde zayi olan aşı dozu miktarları da şöyle yer aldı: Adana 42 bin 370, Balıkesir 21 bin 846, Denizli 75 bin 249, İstanbul 20 bin 750, Kastamonu 74 bin 956, Kütahya 44 bin 823, Samsun 73 bin 846, Siirt 3 bin 155, Trabzon 9 bin 100, Şırnak 2 bin 666.
Sayıştay, bakanlığın aşı takip sisteminin olmadığını, bakanlık birimleri arasında ihtiyacın planlanmadığını, hangi ilde ve ilçede ne kadar aşı olduğunun bilinmediğine de dikkat çekti.
Bütçe yok savunması
Bakanlık, aşıları güvenli hale getirecek, “Veteriner Biyolojik Ürünlerin ve Soğuk Zincir Koşullarının İzlenmesi Projesi’ni” uygulamaya geçirmedi. Sayıştay’a verdiği yanıtta ise projeye bütçe verilmesi gerektiğini, 2018-2020 yıllarında gerçekleştirilmesi planlanan projenin teknik şartnamesinin tamamlandığını, ancak tasarruf tedbirleri çerçevesinde bütçe kısıtı nedeniyle yaşama geçirilemediğini savundu.
Raporda, “2018 yılı içerisinde Türkiye’ye Romanya’dan giren 13 bin 420 büyükbaş hayvandan 1637’sinin karantinada bekleme süresi içinde ölmüş olması da bu hayvanlarla ilgili yeterli araştırmaların ülkeye girmeden önce yapılmadığı kanaatini oluşturmaktadır” denildi. Yine ithal edilen binlerce büyük ve küçükbaş hayvanın da 21 günlük karantina süresi dolmadan kayıtlarının yapıldığı ortaya çıktı. Rapora göre karantinada bekleme süresi 21 günden eksik olan toplam 33 bin 880 büyükbaş, 834 bin 176 da küçükbaş hayvanın kaydı yapıldı. Geçen yıl, “ithaline izin verilen hayvanlar listesinde” yer almamasına karşın “Sarole, Brangus, Aubrac” ırkı hayvanlar da ithal edildi. Sayıştay, “İnsan ve hayvan sağlığı için büyük tehdit” uyarısında bulundu.
Sayıştay, Tarım ve Orman Bakanlığı denetiminde çok sayıda mevzuata aykırılık saptadı. Öyle ki raporda, iki bakanlık birleştirilmeden önce faliyet gösteren Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın mali rapor ve tabloları hakkında “doğru ve güvenilir bilgi içermediği kanaatine varılmıştır” denildi. Raporda, bakanlığın Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası hükümlerine aykırı olarak usulünce atanmış muhasebe yetkilisinin kontrolü dışında banka hesaplarının bulunduğu, bu hesaplarda yer alan tutarların muhasebeleştirilmediği, kamu idarelerinin mali tablolarında gösterilmediği ve hatta zamanaşımına uğratıldığına dikkat çekildi.
