Çin’den sonra dünyanın en fazla bal üreteniyiz ve Anzer Balı, dünyaca meşhur… Fiyatı dudak uçurtuyor ve pek çok bal üreticisi; kendisine Anzer süsü veriyor. Gittim, gördüm, tattım, döndüm ve yazdım, buyurun okuyun…
Pazarlama dilinde yalanı en bol ürün nedir diye sorsanız, sektirmeden; “bal” derim. Zira fiyatı böylesine değişken ve üzerinde böylesine fazla öykü geliştirilen çok az ürün vardır. Bal, arının bize sunduğu değerli besin… Herkesin bildiği, şeker eşdeğeri doğal gıda… Arılar tarafından çiçeklerden ve meyve tomurcuklarından alınarak yutulan nektarın, arıların “bal midesi” denilen organlarında invertaz enzimi sayesinde kimyasal değişime uğramasıyla oluşan ve kovandaki petek hücrelerin yerleştirilen çok faydalı besin…
Üreten; arıdır. Hele ki Kafkas Arısı dediğimiz tür, tüm dünyada ünlüdür. Dünyada Çin’den sonra en büyük bal üreticisi ülke Türkiye ve ülkemizin en meşhur bal markası; Anzer Balı… Anzer; Rize’nin İkizdere ilçesinin 35 km güney batısında kalan bir yaylanın adı. Aşağı Anzer (Çiçekli köy) ve Yukarı Anzer (Ballıköy) olmak üzere iki yerleşkeden oluşuyor. Eni 17 km ve boyu 17 km olan bu havzada 733 farklı çiçek var ve bunların 85’i endemik…
Endemik; yerkürede yalnızca bir bölgede var olmanın sıfatıdır. Epidemik, yaygın, pandemik ise salgın halidir. Bu 85 endemik bitkinin yer aldığı Anzer Vadisi, buradaki arıların ürününü de farklı kılıyor. Öyle ki iyi fakat vasat balın kilosu 100 ile 120 lira arasında değişirken Anzer Vadisi ballarının kilosu 1000 liradan başlıyor. Poleni kilosu bin 400, propolis hali 2 bin liraya varıyor.
Propolis, arının kovan onarmak için ürettiği çok özel bir madde… Sabahları aç karnına bir hap kadarını çiğneyip yutmanız halinde, vücuttaki pek çok onarılası organa iyi geliyor ki arının onu üretme amacı da zaten budur.
21 FARKLI CİHAZDAN GEÇİRİLEN BAL RAPORLANIYOR
Yaz aylarında Anzer Vadisinin Trabzon tarafına bakan Kaçkar yamaçlarında yayla kulübemden çalışıyorum. Bana 50 kilometre mesafedeki Anzer Vadisi’ne, Mehmet Yazıcı ve Kadir Aslan adlı arkadaşlarımla, dağların tepesinden aşarak 3 saatte ulaştım. Yıllarca methini duyduğum ve görmek istediğim vadi, beni güneşli havada karşıladı.
Yukarı Anzer’deki Ballıköy’den, Kaçkar doruklarının eteklerine tırmanırken etrafta, yüzlerce arıcı ve binlerce arı kovanı görüyorsunuz. Burada kurulu tesisler, yavaş yavaş endemik turizmi için hazırlanıyor. Pandemi kapanmaları yüzünden sezon henüz tam açılmamış olsa da doğa meraklıları, bu vadiyi ziyaret etmek, ürünlerini tatmak için geliyorlar.
Vadiden aşağı, Çiçekliköy’e indiğimizde, Anzer’de kurulu 4 bal kooperatifinden en eskisinin başkanı Aslan Arıcan ile buluşuyoruz. İlk sorum; “Anzer balı gerçeği nedir?” oluyor. Anlatıyor; “Eğer balın içinde 85 endemikten 80’inin poleni varsa, o bal hakiki Anzer’dir.” Peki, bunu nasıl anlayacağız?
