Yurttaş, “Eskiden 100 lira ile pazara gelirdim, şimdi 400 lirayla gelip 4-5 lirayla çıkıyorum” derken 50 yıldır pazarcılık yapan esnaf ise memleketine dönmeyi düşünüyor.
Yüksek enflasyon ve sürekli fiyatı artan ürünler, yurttaşın alım gücünü iyice düşürdü. Semt pazarları bile bugün el yakar hale geldi. Pazara daha uygun fiyat ve daha taze ürün almak için giden yurttaşlar, pahalılık nedeniyle eskisi kadar temel gıda ürünü alamadıklarını vurgularken pazarcılar da ürünlerini satamamaktan dertli. Cumhuriyet, durumu İstanbul Kadıköy’daki köklü “Salı Pazarı”nda masaya yatırdı.
YARIM KALIP PEYNİR
Pazarda esnaflık yapan isimlerden Ömer Aydoğdu, “Ekonomik kriz her yeri etkiliyor. Enginar fiyatları da arttı. Yazın 5 liraya alırdık bugün 9 liraya alıyoruz. Kâr payımız çok düştü masrafa çalışıyoruz” derken 45 yıldır baba mesleğini yapan Bülent Ergül durumu şöyle anlattı: “Eskiden insanlar bir pazar arabasını 100 liraya doldururken şimdi üç parça ürün alıp çıkıyor. Halkımız çok mağdur durumda. Eski dönemler gibi değil artık. Ekonomi battı, ülkenin hali belli. Artık en kötü meyve 10-15 liradan başlıyor. Müşterilerimiz eskiden üç kilogram meyve sebze alırdı ancak şimdi yarım kilogram zor alıyorlar.Gramla ürün isteyenler var.”
1961’den bu yana pazarcılık yapan ve sarımsak satan Hacı Kazım Bulut yaşadıkları sorunları ve isyanını şöyle dile getirdi: “Her şey pahalandı. Mazot pahalı olduğu için nakliyat maliyetli oluyor. Biz her şeyi bırakıp Kars’a köye dönmeyi düşünüyoruz. Bir ekmek, bir su kaç lira olmuş? Bir patates kaç lira olmuş? Sarımsağın geçen sene kilosu 20 liraydı bu sene 35 liraya hatta çeşidine göre 55 liraya var.” İsmini vermek istemeyen bir pazarcı ise şuna dikkat çekti: “Normal bir peynir yemek isteyenler bugün 100 lirayı gözden çıkarmak zorunda. Eskiden üç kalıp peynir alanlar artık yarım kalıp alıyorlar. Asgari ücret alan nasıl 100 liraya peynir alsın?”
Pazarlarda temel gıdanın yanı sıra giyim ürünleri de son dönemde pahalılaştı. Bu konuda çocuk iç çamaşırı satan Murat Duygu, “Yüzde 300 arttı iki sene öncesine göre. Bugün 25 liraya satıyoruz. ‘Böyle fiyat olur mu?’ diye şikâyet ediyorlar”, kadın elbisesi satan Muhammet Demir ise “Bir sattığımızı, sattığımız fiyata alamıyoruz. Müşterilerle sıkıntı yaşıyoruz. Bir haftada fiyatlar değişince ve insanların maaşları aynı olduğu için de söyleyemiyoruz arttığını. Elbise fiyatları 200 lira ile 500 lira arası değişiyor. Pazarda bile bu fiyatta” şeklinde konuştu.
PAZARCILIK EK İŞ
Kamuda çalışan ve ek iş olarak pazarcılık yapmak zorunda kalan bir esnaf ise “Mal fiyatlarında da belirsizlikler var, bu hafta aldığımız ürünü ertesi hafta başka fiyata alıyoruz. Çocuğumu dershaneye gönderiyordum ancak krizden dolayı kaydını aldırdım. Çünkü gelirimiz yok. Günümüzü geçiriyoruz ancak ilerisini göremiyoruz” dedi.
