Murat Çabas
Türkiye, bulunduğu coğrafya itibarıyla en verimli topraklara ve en uygun iklim şartlarına sahip olmasına rağmen, uygulanan yanlış politikalar sebebiyle tarımda can çekişiyor. Hiçbir zaman gerçekleşmeyecek AB üyeliği ve tek taraflı taviz vermeye odaklı ABD ile sözde stratejik müttefiklik uğruna kurban edilen tarım sektörümüz, peş peşe atılan yanlış adımlar sonrası bitme noktasına geldi.
Dünyaca ünlü Milli Ekonomi Modeli’nin sahibi Prof. Dr. Haydar Baş’ın ifade ettiği gibi ‘en stratejik sektör’ olan, BTP Genel Başkanı Hüseyin Baş’ın vurguladığı gibi ‘en stratejik güç’ haline dönüşen tarımda bu çöküş, bugün milyarlarca dolar kayıp anlamına gelirken, çok kısa bir zaman sonra çok daha ağır sonuçlara neden olacak.
Şimdi dilerseniz tarımdaki içler acısı halimizi rakamlarla aktarmaya çalışalım.
Tarımda hemen hemen tüm girdiler ithalatla temin edildiği için üretim maliyetleri katlanarak artmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün 2022 Eylül dönemi Tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) verilerini açıkladı. Buna göre, Tarım-ÜFE Eylül’de yıllık yüzde 156 aylık yüzde 7.14 arttı.
Tarım üretimindeki bu astronomik artış, elbette ki market ve pazarlardaki gıda fiyatlarına da yansıyacağından, hükümetin enflasyonu düşürme hedeflerinin pek tutmayacağını gösteriyor. Endeksteki artış Temmuz’da yüzde 157 ile rekor kırmış sonrasında Ağustos’ta yüzde 142’ye düşerek hız kesmişti. Ancak tarımda üretici fiyatları artışı Eylül’de tekrar yüzde 156’ya yükselerek hız kazanmış oldu.
Yıllık artışın en yüksek olduğu alt gruplar sırasıyla, yüzde 297.29 ile lifli bitkiler ve yüzde 215.70 ile çeltik oldu.
İthalata dayalı tohum, gübre, ilaç, mazot gibi girdi fiyatlarındaki artış, bu girdiler gerçekten yerli kaynaklardan üretilmediği müddetçe, hem dolar kuruna, hem de küresel olumsuzluklara bağlı olarak artmaya devam edecektir. Bunun sonucu; dünyada gıda fiyatları düşerken, ülkemizde rekor düzeylerde artmaktadır.
Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, küresel gıda fiyatları 6 aydan bu yana düşerken Türkiye’de Eylül 2020’den itibaren 2 yıldır artış eğiliminde.
Türkiye’de gıda fiyatları son 1 yılda yüzde 92 artış gösterirken küresel gıda fiyatlarındaki yıllık artış oranı ise yüzde 4 oldu. Ağustos itibarıyla AB’nin gıda enflasyonu ortalaması yüzde 14, OECD ülkelerinin ortalaması ise yüzde 15…
