Domates stratejik ürünümüzdür!

Sefer Levent

Ticaret Bakanlığı iç piyasada yaşanan sıkıntılı dönemlerde zaman zaman patates, soğan, baklagil gibi ürünleri ‘ihracı kayda bağlı ürünler’ listesine ekleyerek, ihracatını yavaşlatıyor.

Ocak ayındaResmi Gazete’de yayımlanan 2022/1 sayılı ihracat tebliği ile domates, kuru soğan-sarımsak, hıyar ve kornişon, fasulye, patlıcan, sivri biber, zeytin, kırmızı mercimek, portakal, mandarin, limon, karpuz, elma, zeytinyağı, kümes hayvanları, horoz, tavuk, sakatatları, yumurta, tereyağ ihracatında gerektiğinde dönemsel düzenlemeler yapma yetkisi de 31 Aralık 2022 tarihine kadar Tarım ve Orman Bakanlığı’na verildi. Böylece Bakanlık gerekli durumlarda ‘ihracı kayda bağlı ürünler’ listesine ekleme çıkarma yoluyla bu süreci daha hızlı yönetme yetkisine kavuştu. Gıda ürünleriyle ilgili hızlı karar alma bugünlerde kritik önemde. Çünkü Ukrayna savaşı, kuraklık vs etkenler nedeniyle son dönemde gıda kıtlığına yönelik endişeler giderek arttı. Rusya’nın Avrupa’ya gazı kesmesiyle birlikte tüm bunlara bir de enerji maliyeti eklendi. Avrupa’da sanayiciler bugünlerde fabrikalarını kış aylarında nasıl çalıştıracaklarını düşünüyorlar. Dünyada gıda zincirindeki bozulmanın kısa vadede giderilmesi beklenmiyor.

HİNDİSTAN’DAN BUĞDAYA YASAK

Hatırlayın mayıs ayında Hindistan, Cezayir, Malezya gibi ülkeler gıda arzını korumak ve iç piyasadaki fiyatları dengelemek için yağ, tavuk, buğday gibi temel gıda maddelerinin ihracatını yasakladılar. İşte böyle bir dönemde Türkiye’nin gıda üretimi de birden bire kritik hale geliverdi. Buğday ve diğer tahıl ürünlerimizin yanı sıra bakliyatımız, meyve sebzemiz vs aklınıza ne gelirse dünyanın radarında.

Türkiye’de fiyatıyla daima tartışma konusu olan domates için de artık ‘stratejik bir üründür’ desek sanırım abartmış olmayız. Son dönemde Hollanda başta olmak üzere bazı ülkelerin özellikle kış aylarında üretim yapacak büyük seralarla ve-veya kuruluşlarla önemli anlaşmalar yaptığı hatta bazı işletmelerin piyasa tabiriyle ‘domates veya salça üretimini kapattı’ğına ilişkin haberler de yayıldı. İşte tam da böyle bir dönemde dün Resmi Gazete’de yayınlanan bir karar ile domates konservesi ve salça ihracı kayda bağlı mallar listesine alındı. Ticaret Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada bu düzenlemeyle ihracata kayıt uygulamasının getirildiği ve bir kısıtlamanın söz konusu olmadığı açıklandı.