Dolar kurundaki gerilemeye rağmen market raflarında düşmeyen fiyatlar, perakende piyasasının kalbi toptancı hallerini harekete geçirdi. Yüksek fiyatı kırmak için tedarikçiye direnç gösterip alımı azaltan, karsız ürünleri satmama kararı alan toptancı esnafı, “Alım yapmaya nazlanıyoruz ama bu da işe yaramıyor. Piyasa halen düzene oturmadı” diyor.
Dolar kurundaki gerilemeye rağmen, gıda ve gıda dışı tüketim mallarında tüketicilerin dört gözle beklediği fiyat düşüşleri, bir türlü gerçekleşmiyor. Tüketiciler, indirim yapmadıkları gerekçesiyle toptancı ve marketleri suçlarken, toptancılar da tedarikçilerden şikayetçi… Üretim maliyetlerindeki artışta özellikle enerji kısmının çok yükselmesinden dolayı fiyatları aşağı çekemediklerini söyleyen birçok tedarikçi, yılbaşından bu yana güncellenen yeni fiyatlarını açıklıyor. Perakende piyasasının kalbi toptancı hallerinde, neler olup bittiğini görmek için hem Bayrampaşa’daki Mega Center hem de Başakşehir’deki İstanbul Gıda Toptancılar Çarşısı’ndaki esnafla görüştüm. Çarşıda büyük bir tedirginlik ve bekleyiş hakim. Bu ayın başından beri tedarikçi firmalardan ‘zamlı’ fiyat listeleri alan esnaf, düşünceli… Bir yandan yeni fiyatları, üzerine kar koyarak müşteriye nasıl kabul ettireceklerinin hesaplarını yapıyor, diğer yandan da karsız ürünleri liste dışına çıkarmaya çalışıyorlar. Toptancı esnafı, tedarikçiyle pazarlığı artırmış. Hatta alım yapmama konusunda direniyor, birçoğuna göre de deyim yerindeyse ‘nazlanıyorlar’. Ama bunun bile hiçbir işe yaramadığını söyleyen esnaf, “Piyasa halen anormal bir durum içerisinde, herkeste panik var” diyor.
“Bağladığım fiyata değmiyor!”
İstanbul Gıda Toptancılar Çarşısı’nda (İGTOT) faaliyet gösteren gıda ve gıda dışı tüketim malları toptancısı Gökhan Ticaret’in Satış Sorumlusu Nejdet Yaşar, artık yeni düzene göre iş modeli geliştirdiklerini söylüyor. Eskiden daha stoklu gittiklerini, ancak fiyatların aşırı yükselmeye başlamasından bu yana ihtiyaçları kadar alım yaptıklarını açıklayan Yaşar, “Eskiden bir TIR malı 70-80 bin TL’ye alıyorduk, şimdi aynı TIR 300 bin TL oldu. Bazı ürün gruplarında mal almayı kestik. Örneğin bir ayçiçek yağı markasını artık satmama kararı aldık. Çünkü 5 litrelik alış fiyatı 134.6 lira oldu. Kar koyduğumuzda müşteriye 140 TL’ye gelecek. Kimse almaz ki bu fiyata. Ürün bağladığım fiyata değmiyor. Bu tarz bazı ürünlerde hesap kitap yapıp, almamaya karar verdik” diyor. Yılbaşından bu yana dev firmaların peş peşe yeni fiyat listeleri yollamaya başladıklarını anlatan Yaşar, “Tedarikçiler dolar yükseldiği zaman bizlere istediğimiz kadar mal vermiyorlardı. Şimdi onlar mal satma peşinde, biz almama tarafındayız. Kaça alalım, kaça satalım; satamıyoruz ki alalım. Çok büyük bir hızlı tüketim ürünleri firması yüzde 35 zam yaptı. Şimdi tedirginlikle diğerlerini bekliyoruz. Bizim normalde kar marjımız yüzde 10’du. Ama bunu yüzde 12-13’e çıkarmak zorundayız. Yoksa dükkanı kapatıp gitmemiz lazım” diyor.
