1. Dronmarket ne zaman ne amaçla kuruldu?
Kişisel ve ticari amaçlı kullanıma yönelik insansız hava araçları, yedek parça ve aksesuar satışı yapan şirketimiz, yurt içinde faaliyet gösterse de yurtdışında ki gelişmeleri yakından takip eden ve müşterilerini bu anlamda bilgilendirmeyi hedefleyen Türkiye’nin ilk ileri teknoloji dron teknolojileri platformu olan Dronmarket 2015 yılında kuruldu. DJI Enterprise, DJI AGRAS, EMLID, CHASING, FrSky, Sunnysky markalarının Türkiye resmi distribütörüyüz. Uzman kadromuzla ileri dron teknolojileri çözümleri sunmaktayız. Tarımda dron uygulamalarında lider konumda olduğumuzu söyleyebilirim. Tarım dışında, Dronmarket Endüstriyel, Dronmarket Robotik, Dronmarket Akademi (SHGM Onaylı İHA Eğitimleri) ve Haritalama olmak üzere 5 ayrı alanda çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
İstanbul’da bulunan genel merkezimiz ve Sakarya Teknokent yerleşkesinde bulunan Ar-Ge ofisimiz ile faaliyetlerimize devam ediyoruz. Sakarya Teknokent’te bulunan ARGE ofisimizde özellikle tarımda dron teknolojileri üzerine çalışmalarımız bulunuyor. Kendi yerli Ziha (Tarım Dronumuz) ve diğer dron teknolojileri alanında araştırma-geliştirme çalışmalarımıza devam ediyoruz. Otonom sistemler üzerine TÜBİTAK destekli hali hazırda devam eden bir projemiz var. Teknokent’te sunup proje bitirme belgesini aldığımız haritalama dronlarımız bulunuyor. Şuan öncelikli alanımız ise, başta da belirttiğimiz gibi tarımda dron teknolojileri diyebiliriz.
Online satışlarımız genel olarak dron parçaları ve malzemelerinden oluşuyor. Dron gövde, kumanda, uçuş kontrol kartı ve motor gibi parçaları satıyoruz. Son dönemde dronlara olan ilgi arttığından kaynaklı satışlarımızda da artış söz konusu. Özellikle sualtı dronlarına da son dönemde oldukça ilgi var. Pandemi döneminde e ticaret sitemizde bulunan termal kameralı dronlar ve zirai ilaçlama dronlarına taleplerde artış oldu. İnsan temasını minimuma indiren dronlar ile kalabalık yerlerde termal kameralar ile vücut ısısı ölçümü yapılırken, ilaçlama dronları ise dezenfekte çalışmalarında özellikle kurumların pandemi ile mücadelede tercih ettiği bir yol oldu.
2. Dron pazarının dünya ve Türkiye’deki büyüklüğünden bahsedebilir misiniz? En çok hangi ülkelerde yaygın olarak kullanılıyor? En çok hangi sektörlerden talep var?
Global ticari drone pazarı 2020 yılında 22.5 milyar dolar iken, Türkiye’de 30 milyon dolar pazar büyüklüğüne ulaşmış durumda. Sivil İHA’lar başta ABD ve Çin olmak üzere Japonya, AB, Hindistan ve Türkiye de yaygın olarak kullanılmaktadır diyebiliriz. Dünyada İHA ve SİHA üretimi konusunda yoğun faaliyet gösteren ülkeler ise ABD, İngiltere, Çin, Japonya, Rusya, Hindistan, Malezya ve Türkiye’dir. Sektörel olarak dron kullanım oranının genişlemesi ile bu ülkeler dışında da dünyada dron kullanımı her geçen gün artmaktadır.
Endüstriyel alanda dünyada en çok inşaat, madencilik ve enerji sektörleri öne çıkarken, son yıllarda tarımsal ve zirai alanda da dron talebinde artış yaşandı. Türkiye bu kategoride halen ABD’nin oldukça gerisinde olsa da topraklarımız pazarın büyümesi için büyük bir potansiyeli barındırıyor. Türkiye’de ve dünyada dron’ların tarımsal çalışmalarda kullanımının günden güne artacağını düşünüyorum. Bu da sektöre bundan sonra çokça yatırım yapılacağı anlamına geliyor. Global Market Insights tarımsal dron pazarının 2024 yılına kadar 1 milyar dolar olacağını öngörüyor.
3. Dronların en yaygın kullanıldığı sektörlerden biri Tarım. Bu konu ile ilgili neler söylersiniz?
Çiftçiler aynı zamanda dron pilotu olmak için eğitimde alıyorlar mı?
Kesinlikle tarım sektörü bizim için çok önemli. Dronmarket olarak çiftçilerimizin yeni teknolojilerle buluşması için elimizden geleni yapıyoruz. Türkiye’de ve dünyada dronların tarımsal çalışmalarda kullanımını günden güne artıyor. Çünkü bu sistem çiftçiye; hasat zayiatını azaltıyor olması, daha az ilaç kullanılmasını sağlaması, ilaçlama işlerinin daha hızlı yapılması ile zamandan kazandırması gibi birçok avantajı bir arada sunuyor. Aynı zamanda bizden dron pilotu olmak için eğitim almak istiyorlar. İstanbul başta olmak üzere Ankara, Sakarya, Antalya, Iğdır, Samsun, Manisa, Bursa ve daha pek çok ilde eğitimler düzenledik. Bunların bazıları kalkınma ajansları tarafından düzenlenen eğitimlerdi. Bazıları ise, kurumsal ya da özel firmalara yönelik eğitimlerdi.
4. Dron pilotu olmak isteyenler için eğitimlerinizden bahsedilir misiniz?
İHA 0 eğitimleri 12 saat, İHA 1 eğitimleri 36 saat sürmesinin yanı sıra bizler eğitimlerimizde özellikle pratik uçuşları ve teknik eğitimleri de dahil ederek İHA 0 eğitimlerini 16 saat, İHA 1 eğitimlerini ise 40 saat vermeyi daha uygun görüyoruz. Eğitimlerde İHA’ların uçuş sistemlerinin daha iyi anlaşılması için interaktif teorik eğitimlerini, uçuş esnasında karşılaşabilecekleri her sorunu birebir canlandırmak için önce simülasyon ile pratik uçuş eğitimini, son olarak ise çok önemli olan teknik drone eğitimini vermekteyiz. Teknik eğitimin amacı pilotun sahada sorun yaşadığında kendisinin hızlıca sorunu çözmesi ve soruna mahal bırakmadan dikkatlice kullanmasını sağlamaktır. Eğitimi alan ticari bir kurum ise, kullanım alanında mühendis eğitmenlerimiz ile birlikte en faydalı olacak kullanım senaryolarını birlikte oluşturuyoruz.
5. Hangi ürünlere yönelik gübre ve bitki koruma ilaçlaması yapabiliyorsunuz videoda tüm ürünler gibi anlaşılıyor. Öncelikli hizmet verdiğiniz ürün ve iller nedir?
Tarım sektöründe kullanılan dronlar özellikle son 3 yılda birçok çiftçinin ve diğer tarım işletmelerinin işlerini yürütme biçimini tamamen değiştiriyor. Bu ürünler, ürünleri fizyolojik olarak inceliyor, bitki sağlığını izliyor, hastalıklı ve zararlı tespit ediyor. Bununla da kalmıyor ilaçlama, gübreleme ve tohumlama yapıyor. Dronların tarım sektörü için pek çok avantajı bulunuyor. Bunların ilk akla gelenleri; %20-%50 oranında ilaç tasarrufu, %5-%7 oranında traktör izi kaybı tasarrufu, traktöre göre 1/20 oranında su kullanımı ile %95 su tasarrufu, yağış sonrasında ilaçlama sağlayabilmesi ve pek çok bitki için zararlılarla biyolojik mücadele diyebiliriz.Birkaç örnek vermek gerekirse de; çeltik sahalarında traktör izinden oluşan su dengesizliğinin önüne geçebilmesi, mısır üretiminde sık görülen koçan kurtlarının havadan ilaçlanması, pamuk üretiminde araziler arasında traktör tekerleği ve toz yoluyla bulaşan kırmızı örümceğin transferinin önlenmesi ve yamaçlardaki meyve bahçelerinde problem yaşamadan ilaçlama kolaylığı olarak sıralayabiliriz. Ülkemizdeki geniş tarımsal ürün yelpazesi dolayısıyla da tarımsal ilaçlama dronlarını tek bir bölge ya da tek bir ürün özelinde değerlendirmeyip, ülke genelinde pek çok üründe olumlu sonuçlar almaktayız.
6. Odaklandığınız tarım sektöründe dron kullanımı yaygınlaşırken, dronların fiyatları ortalama ne seviyelerde? Ne kadar bir ömrü olur sonuçta bunlar teknolojik cihazlar?
Dron fiyatları kullanım alanlarına göre değişiklik gösteriyor. Ancak tarım sektörü özelinde belirtmem gerekirse; bu dronların güncel fiyatları 200-240 bin TL civarında. Cihaz ömürleri açısından ise genellikle batarya ömürleri özelinde bahsetmek daha doğru olur çünkü günümüzde pek çok
teknolojik cihazda olduğu gibi dronlarda da batarya kullanım sürelerine bağlı olarak kapasite değişkenlikleri yaşanma olasılığı söz konusu.
7. Yukarıda dron kullanımının çiftçiye sağladığı avantajlardan bahsettik. Çiftçiler dron satın alırken nelere dikkat etmeliler?
Biz tecrübelerimize dayanarak önceliğimizi çifçilerimizin beklenti ve endişelerini gidermek olarak görüyoruz. Bu teknolojiyi edinirken tabiki ilk akla gelen kriter dronların ürünlere ve çifçiye sağladığı yararlar ancak uzmanlık gerektiren bir alan olan teknik servis hususunu atlamamak gerekir. Bu konuda doğru teşhis ve hızlı müdahale gerekliliği mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
8. Tarım sektöründeki hedeflerinizden bahsedebilir misiniz? Gelecekte sektörde ne gibi teknolojik gelişmeler bekliyorsunuz?
Doğru ve gerekli tarımsal teknolojiyi ülkemizin tüm tarım arazilerinde uygulamanın hepimizin geleceği açısından bir temel taşı olduğunun bilincinde olarak, yola çıktığımız günden bu yana yönümüzü ve hedeflermizi bu doğrultuda belirliyoruz. Sektör beklentileri olan kaynak ve zaman tasarrufunun odak noktası olduğu bir teknolojik gelecek tabiki hepimizin beklentisi.
