Fransa, en sürdürülebilir gıda sistemine sahip ülkelerin seçildiği “2017 Gıda Sürdürülebilirlik Endeksi’nin” (FSI) lideri oldu. Endekste yer alan 34 ülke, küresel GSYİH’nın yüzde 85’inden fazlasını ve küresel nüfusun üçte ikisini temsil ediyor. Küresel çapta üretilen tüm gıdanın üçte birinin israf edildiği günümüzde, Fransa özellikle gıda kaybı ve atık konusunda öncü oldu.
DÜNYADA açlık ve obezite yan yana. Düşününce insanın aklı almıyor… Bir yanda 815 milyon insan kronik açlık çekiyor. Diğer yanda 1.5 milyar insan kilolu veya obez.
Yani her yetersiz beslenen kişiye karşılık şu anda dünyada iki obez veya kilolu insan var. Aslında gezegende herkese için yeterli yiyecek var. Bu da şuna işaret ediyor: Beslenme sisteminde bir dengesizlik var ve sistemdeki bu paradokslara çare bulmak gerekiyor. Gıda konusundaki tek sorun eşitsizlik değil. Doğal kaynakların aşırı tüketilmesi, gıda atıkları ve iklim değişikliği gibi konular da üzerinde durulması gereken bazı diğer sorunlar olarak öne çıkıyor. Ancak olumlu gelişme: Artık bu konular sektördeki şirketlerin de gündeminde. Çünkü gıda şirketleri de geleceğe dair şimdiden çözümler üretilmesi gerektiğinin farkında. İtalyan makarna devi Barilla’nın kurduğu Barilla Gıda ve Beslenme Vakfı (BCFN), gıdayla ilişkili finansal, bilimsel, sosyal ve çevresel faktörleri analiz eden bir düşünce kuruluşu. BCFN, iki yıldır The Economist Intelligence Unit’le (EIU) işbirliği yapıp, “Gıdada Sürdürülebilirlik Endeksi”ni çıkarıyor. Endeks, Milano’da gıdada sürdürülebilirlik konusuna kafa yormak, kamuoyunun gündemine taşımak için düzenlenen Uluslararası Gıda ve Beslenme Forumu’nda açıklanıyor. Ülkelerdeki beslenme sistemlerinin sürdürülebilirliğini inceleyen Endeks, ülkelerin performansını üç başlıkta inceliyor. Bunlar sürdürülebilir tarım, beslenme sorunları, gıda kaybı ve atıkları. Geçtiğimiz yıl 25 ülkenin analiz edildiği endeks, bu yıl dünya nüfusunun üçte ikisi ve küresel GSYİH’nın yüzde 85’ini temsil eden 34 ülkeyi kapsayacak şekilde geliştirilmiş. Bu yıl Endekste ilk üçe giren ülkeler sırasıyla Fransa, Japonya ve Almanya. Yani Bunlar, yiyecekleri dünyada “en iyi” olan üç ülke. Tabii bu yalnızca yiyeceklerin lezzetinden dolayı değil, analiz edilen ülkelere kıyasla gıda üretim, dağıtım ve tüketim biçimleri açısından en üst sıraya yerleştikleri için. Türkiye ise incelenen 34 ülke içinde 16. sırada yer alıyor.
TÜRKİYE’NİN FAST FOOD SORUNU
Önce Türkiye’nin profilinden başlayacak olursak: Türkiye en yüksek puanı sürdürülebilir tarım kategorisinde aldı. Başta su yönetimi ve su çekilmesinin sürdürülebilirliği olmak üzere, “su kaynakları” sürdürülebilir tarım kategorisinin altında Türkiye’nin en güçlü olduğu alandı. Tarımsal teşvikler, tarımsal-ekonomik göstergeler ve arazi kullanıcıları ise bu kategorideki zayıf noktalarımız oldu. Gıda kaybı ve atıkları kategorisinde ise son kullanıcı düzeyinde gıda kaybı ve gıda atıkları için yüksek puan alan Türkiye, dağıtım seviyesi kaybına yönelik çözümler bakımından zayıftı. Beslenmeye yönelik kategoride ise Türkiye’nin orta düzeydeki puanını, aşırı beslenme ve fast food restoran başına düşen insan sayısı düşürdü. Dünyaya baktığımızda ise Fransa Endekste ilk sırada yer aldı. Fransa’nın en güçlü olduğu alan gıda kaybı ve atıkları kategorisiydi. Burada da Fransız hükümeti, gıda atıklarını farklı seviyelerde azaltmak için başlattığı politikalar etkili oldu. “Sürdürülebilir tarım”da İtalya birinci gelirken, beslenme konusunda ise Japonya en iyi ülke oldu. Neden? Genel olarak sağlıklı bir nüfus, ortalama ömrün uzun olması, sağlıklı diyet gibi nedenlerle… Ancak Japonya’da dahi fast food ile ilgili göstergeler puan düşürdü. Gıda maddelerinin en çok israf edildiği ülkeler ise sırasıyla Birleşik Arap Emirlikleri, Endonezya, Lübnan, Fas, Tunus ve Yunanistan oldu.
1 MİLYAR İNSAN AÇ YATIYOR
ENDEKS hakkında bilgi veren Economist Intelligence Unit Kamu Politikası Genel Direktörü Leo Abruzzese, özellikle Akdeniz havzasındaki ülkeleri yakından incelediklerini belirterek, bölgedeki başlıca sorunlardan birinin sağlıklı Akdeniz diyetinden giderek yağlı gıdalar ve hayvansal yağlara doğru kayılması olduğunu vurguladı. Ayrıca Akdeniz bölgesinin iklim değişikliği bakımından diğer yerlere kıyasla daha büyük sorunlarla karşı karşıya olduğunu ekledi. İnceledikleri üç ana başlığa dair üç sorunu ise Abruzzese, şöyle sıraladı: “Her gece neredeyse 1 milyar insan yatağa aç yatıyor ama gıdanın üçte biri israf oluyor. Ekim alanları daralıyor. Obezite giderek yaygınlaşıyor. Şeker, tuz ve et tüketimi konusunda en iyi ülkeler bile kötü performans sergileyebiliyor.”
PALM YAĞINI TAMAMEN ÇIKARDIK
BARILLA Türkiye Genel Müdürü Piero Mirra, Barilla’nın 140 yılı geride bıraktığını ve başından beri “İnsanlara kendi çocuğunuzu besleyeceğiniz yemekleri yedirin” felsefesinin şirket DNA’sına işlendiğini belirterek, mottolarının da “Sizin İçin İyi, Gezegen İçin İyi” olduğunu söyledi. Akdeniz diyetinden ilham alan gıdalar ürettiklerini anlatan Mirra, “Her birimizin yapabileceği en iyi seçim sağlığımıza dikkat etmek, ancak aynı zamanda yemek yemenin ve hazırlamanın keyfini çıkarmaktır. Biz ayrıca gıda ürünlerinin çevresel etkilerine de dikkat etmeye çalışıyoruz. Bu yüzden ‘sizin için iyi, gezegen için iyi’ diyoruz. Ürünlerimizin besin değerlerini de sürekli olarak iyileştiriyoruz. Yüksek lifli tam buğday ürünleri çoğaltmaktan, ürünlerimizde yağın içeriğini azaltmaya bazı adımlar atıyoruz. Geçtiğimiz yıl palm yağını tüm ürün portföyümüzden çıkardık. İtalya ve Türkiye’de sürdürülebilir tarım projesini başlattık. Aynı arazide ürünlerin değiştirilmesiyle, gübre kullanımı azaltılabilir. Barilla’nın ürün kalitesine sahip olabilmesi için çiftçilere sözleşme yapmaya çalışıyoruz. Bu sözleşme uyarınca, çiftçilerin tüm üretimlerini belirli bir fiyattan satın alıyoruz. Trakya bölgesinde durum buğdayı yetiştirmeye başladık. Türkiye, şu anda dünyanın en büyük makarna üreticilerinden biri. Ancak Türkiye, durum buğdayında net ithalatçı. Makarna ihraç ediyor ancak durum buğdayı ithal ediyor. Durum buğdayı fiyatlarında dalgalanmalar oluyor, ancak yapacağımız sözleşmeler sayesinde çiftçilere fiyat istikrarı sağlayabiliriz. Bizim için de çiftlikten masaya kalite sağlanacaktır” dedi.
“GIDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİ” İLK 10
1) Fransa
2) Japonya
3) Almanya
4) İspanya
5) İsveç
6) Portekiz
7) İtalya
8) Güney Kore
9) Macaristan
10) İngiltere
www.hurriyet.com.tr
