Vahap MUNYAR
BAT Türkiye, Kafkaslar ve Kuzey Afrika Bölgesi Hukuk ve Kurumsal İlişkiler Direktörü Murat Güven, geçen gün TRT Haber’de yayınlanan bir haberin YouTube’da yer alan kopyasını gönderdi:
- Jandarmadan Torbalı’da tarihi operasyon: Kaçak sigara fabrikası kurmuşlar.
Ardından şu mesajı yazdı:
– Durum iyice vehamet kazandı. Kaçak sigara, tütün işi yapanlar fabrika kurmaya başlamışlar.
Murat Güven’in haber videosunu gönderdiği günlerde elime bir de “Yasadışı Tütün Ticareti Raporu” geçti. Raporda önce dünyadaki durum irdelendi:
– Birleşmiş Milletler verilerine göre, dünyada toplam organize yasadışı ticaret 870 milyar doları buluyor. Avusturya Johannes Kepler Üniversitesi’nden Prof. Friderich Schneider’in 2015’te yaptığı çalışmada Türkiye’de kayıt dışı ticaret oranını yüzde 27 görünüyor.
Yasadışı ticarette tütün ve mamullerinin önemli yer tuttuğu belirtildi:
– Dünyada tüketilen her 10 sigaradan birinin yasadışı olduğu tahmin ediliyor. Yasadışı tütün ticaretini ortadan kaldırmanın yıllık küresel vergi geliri potansiyeli 47 milyar dolar olarak hesaplanıyor.
Raporda Türkiye’de yasadışı tütün ticaretinin ciddi boyutlarda olduğu vurgulanıp, geçmişe uzanıldı:
– Geçmişte Türkiye’de kaçak sigaranın pazar payı yüzde 21’e kadar tırmanmıştı. Kaçakçılıkla mücadele çerçevesinde artan sınır kontrolleri ve yakalamalar sonucu 2019-2021 yıllarında bu oran yüzde 2’ye kadar geriledi.
2020-2021 döneminde kaçak sigaranın form değiştirdiğine işaret edildi:
– Kayıtdışı açık tütün ve makarona doldurularak satılan kaçak sigara formatına evrildi. 2021 yılında Türkiye’de yasadışı tütün mamulü ticaretinin yüzde 20’leri aştığı tahmin ediliyor. Yüzde 15’i yasadışı sarmalık tütün, yüzde 5’i sahte ve kaçak sigaradan oluşuyor.
2021’de 30 milyar adete denk gelen sigara dalının yasadışı olarak tüketildiğinin hesaplandığı üzerinde duruldu:
– Açık tütün ve/veya makarona doldurulmuş olarak hazırlanan tütün mamulü satışı yapan nokta sayısının 2022 yılında saha gözlemlerine dayalı olarak 20 bine ulaştığı tahmin ediliyor.
İstanbul’un altı çizildi:
– İstanbul’da 3 binin üzerinde noktada, şehir merkezlerinde, en yoğun ve işlek caddelerde dahi açık tütün satışı yapıldığı gözleniyor. Ankara’da 800, İzmir’de 500 yasadışı satış noktası olduğu gözlemleniyor.
