Asıl sorumlu, gerçekleşeceği bilimsel olarak bilinen, bu yüzden de beklenen bu depremin neden olabileceği hasarı azaltmak yönünde önlem almayan eyyamcı yaklaşım, sıklıkla imar afları çıkartan ve sorunlu binaları depreme karşı güçlendirmek yerine müteahhitleri zenginleştirmeye dönük yeni konut inşa etme politikaları uygulayan siyasal iradedir.
Kahramanmaraş merkezli çok büyük iki depremin üzerinden kritik 72 saat geçti. On il, ilçe ve köylerini kapsayan deprem bölgesine gidenler, ortaya çıkan manzaranın TV’lerde ya da sosyal medyada yer alan görüntülerden çok çok daha ağır olduğunu canlı yayınlarda anlatıyorlar. Dördüncü gününde 13 bine yaklaşan ölüm ve 63 bine yakın yaralı var.(1) Enkaz altında kalanların sayısı dikkate alındığında bu sayıların kat kat artacağı kesin.
Bu duruma nasıl geldik? Bugün artık konuşulması gereken şeylerden biri de bu olmalı ki ilerde benzer felaketlere karşı daha hazırlıklı olalım. Dünyanın en korkunç deprem bölgelerinden birinde yaşadığımız gerçeği dikkate alındığında, şimdiden akılcı ve kalıcı önlemler alalım.
Kaynaklar inşaata ve savaşa
20 yıllık iktidarları boyunca, neden olabileceği ekolojik zarara aldırış etmeden, her tarafa beton binalar inşa ederken, bu politikalarını “kentlerinizi modernleştiriyoruz, refahınızı yükseltiyoruz” söylemi ile halka kabul ettirdiler. Aslında devasa rantlar elde ettiler, kendi partilerinin tabanını oluşturan bir kesim olan yandaş müteahhitleri zenginleştirdiler.
Sadece İstanbul’da 1 milyondan fazla bina depreme karşı güçlendirme beklerken, özellikle de seçim öncesinde yüzbinlerce yeni konut yapımını kapsayan popülist kampanyalar başlattılar. İmar afları çıkartarak depreme dayanıklı olmayan yapıları meşrulaştırdılar.
Keza, ülkenin kıt kaynaklarını savaşlara ve savaş sanayine ve ailenin çok yakınlarında bir sermaye grubunun ürettiği İHA ve SİHA’lara ayırırken, bunu “ülke güvenliği” için yaptıklarını söylediler. Oysa bunları Ukrayna dahi dünyanın birçok yerine satarken işin doğası gereği çatışmaları körüklediler, bu arada büyük kârlar da sağladılar.
