Makarnacılar yerli buğdayla da ihracat yaparken, un sanayicileri ithal buğdaya dayalı modelle hareket ediyor. Bu nedenle de ithalata sınırlama getiren Tarım ve Orman Bakanını suçluyorlar.
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF), “Sürdürülebilir Gelecek: İklim, Su, Tarım” temalı 19. Uluslararası Kongre ve Sergi’yi 13-16 Şubat tarihleri arasında Antalya’da gerçekleştirdi. Kongrede, TUSAF Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Tezcan’ın konuşması dikkat çekti. Tezcan’ın bazı açıklamaları, sektör ve ülke ekonomisi açısından sorgulanması gereken gerçekleri ortaya koyuyor.
Tezcan, “Son 10 yıldır olduğu gibi 2024’te de 3 milyon tonun üzerinde ihracat yaparak 1,5 milyar dolara yakın gelir elde ettik ve sezonu dünya ihracat lideri olarak kapattık” diyerek sektörün başarısını vurguladı. Ancak hemen ardından, “Haziran 2024 Tarihinde TMO müdahale alım fiyatlarıyla birlikte yürürlüğe konan dış ticaret tedbirleri kapsamında 15 Ekim 2024 tarihine kadar yasaklanan ve yıl sonuna kadar kısıtlı olarak devam eden buğday ithalatı bir önceki yıla göre öngörülen 4 milyon ton barajına ulaşmamızı zorlaştırmış, bu yıl ocak ayı itibariyle bir önceki yıla göre yüzde 30’ün üzerinde bir gerilemeye sebep olmuş olsa da yılın geri kalanında ihracatımıza ivme kazandırarak adımızı altın harflerle yazdırmayı hedefliyoruz” dedi. Bu ifadelerde, Tarım ve Orman Bakanlığı, belirlenen 4 milyon ton barajına ulaşılamamasının sorumlusu gibi gösterilirken, ithalat yasağı da temel neden olarak sunuluyor.
Un sanayicileri doğru söylemiyor mu?
Ancak aynı düzlemde bulunan makarna sanayicilerine bakıldığında farklı bir tablo ortaya çıkıyor. 2024’te makarna ihracatı yüzde 7,6 artarken, un ihracatında yüzde 17’lik bir gerileme yaşandı. Oysa Tezcan, un ihracatındaki gerilemeyi yüzde 30 olarak ifade ediyor. Benim TÜİK verileriyle yaptığım hesaplamaya göre bu oran yüzde 17. Sonuç olarak bir gerileme olduğu kesin. Ancak burada düşünülmesi gereken nokta şu: Kendilerini dışa bağımlı gören ve daha ucuz buğday ile daha fazla ihracat hedefleyen TUSAF’ın politikalarının bu tabloya etkisi ne kadar?
Makarnacılar yerli buğdayla da ihracat yaparken, un sanayicileri ithal buğdaya dayalı bir modelle hareket ediyor. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın ithalat yasağı kararı son derece haklı bir uygulamayı yansıtıyor. Neden mi? Son 36 yılda buğday üretimi 20 milyon ton civarında seyrediyor. 2019-2023 arasında Başkanlık sistemi döneminde yurt içi buğday üretimi yetersiz kaldı ve 12,6 milyon tonluk ithalat yapıldı. Ancak 2024’te, yurt içinde üretilen 3,1 milyon ton buğday mamul madde olarak iç pazarda kullanılıp ihraç edildi. Demek ki ithalata o kadar da mecbur değiliz.
