Son yıllarda Diyarbakır’da petrol arama çalışmaları hız kazandı. Diyarbakır Barosu’ndan avukat Ahmet İnan ise petrol arama çalışmalarının yaşam alanlarını tahrip ve talan ettiğini söyledi.
1972 Stokholm, Birleşmiş Milletler İnsan Çevresi Konferansı Bildirgesi’nde şöyle harika bir cümleye yer verilmiş: “İnsan, onurlu ve iyi bir yaşam sürmeye olanak veren nitelikli bir çevrede, özgürlük, eşitlik ve tatmin edici yaşam koşulları temel hakkına sahiptir.”
“Özgürlük”, “eşitlik”, “tatmin edici yaşam koşulları”. Bu kavramların herbiri, hiç kuşku yok ki çok kıymetli ve uğruna verilecek mücadeleyi hak eden kavramlar.
“Nitelikli bir çevre” ise ülkenin içinde bulunduğu ekonomik ve siyasi koşullar nedeniyle çoğunlukla tali planda kalabiliyor. Yine de mevcut nitelikli çevrenin tahrip ve talanının önüne geçmek için mücadele eden birçok kurum bulunuyor Türkiye’de. Bunlardan biri de Diyarbakır Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu. Komisyon, geçtiğimiz günlerde bir rapor paylaştı. Raporda, Diyarbakır ve ilçelerinde 200’den fazla sahada petrol arama çalışmasının yürütüldüğüne dikkat çekiliyor, bu çalışmalar sırasında meraların, su kaynaklarının, ormanlık alanlarının tahrip edildiğine vurgu yapılıyordu.
Raporda dikkat çeken konulardan biri de şirketlerin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu alırken hileye başvurmalarıydı.
Rapor kamuoyu ile paylaşıldıkça sonra kimi medya organlarında Diyarbakır Barosu’nun bölgede petrol arama çalışmalarını istemediği yönünde yayınlar yapıldı. Diyarbakır Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu Başkanı Avukat Ahmet İnan ise bu yayınların doğru olmadığını söyledi.
DİYARBAKIR BAROSU PETROLE DEĞİL, USULSÜZLÜĞE KARŞI
İnan, petrol arama çalışmalarının usule ve Türkiye’nin de imzasının bulunduğu uluslararası şartlara uygun şekilde yapılmasını talep ettiklerini ifade etti. Şimdiye kadar yerinde inceledikleri birçok petrol arama sahasında su kaynaklarının kirletildiğine ve endemik dokunun ciddi zararlar gördüğüne dair bilgiler edindiklerine dikkat çekti.
“Diyarbakır Barosu petrole karşı mı?” diye sorduğumuz İnan, “Diyarbakır Barosu veya şehirdeki herhangi bir hak savunucusu kurum, petrole de başka bir madene de karşı değildir. Ancak bu çalışmanın nasıl ve nerede yapılacağı ile ilgileniriz. Baronun çevre ve kent hukuku komisyonu olarak bir faaliyeti bu şekilde değerlendiririz. Bu petrol çıkarılacak alan eğer ormansa, halkın geçim kaynağını sürdürdüğü meraysa veya halkın su kaynağını sağlayan bir derenin dibiyse biz buna karşıyız. Çünkü yeraltından çıkarılan maden suyumuzdan, gıdamızdan daha elzem değil, daha öncelikli değil. Hele ki gıda krizinin, su krizinin, iklim krizinin olduğu bir dönemde. Biz böyle bir ayrım yapıyoruz” diye cevap verdi.
KOPYALA-YAPIŞTIR ÇED RAPORLARI
Usulsüz ÇED raporlarına da değinen İnan, şöyle bir örnek verdi: “Ergani ve Bismil’deki petrol arama çıkarma işlemlerine baktığımızda, buralar Büyük Ova koruma alanlarıydı. Yani tek parça bölünmemiş tarım arazileri diye geçiyor. Bu kapsamdaki birinci sınıf değerli tarım arazileri olduğunu gördük. Bildiğimiz gibi ülkemizde tarım topraklarını koruma kanunu var. Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yasa içinde özel olarak korunmuş, tarımsal sit alanı diyebileceğimiz alanlar. Ama bir ÇED raporunda demişlerdi ki, etrafta başka bir petrol arama çıkarma sahası yok, 15 hektarlık alanda sadece biz bu faaliyeti yapacağız. Ama bilirkişilerle alana gittiğimizde etrafında 20’ye yakın petrol sahası daha olduğunu gördük. Hakime ve bilirkişiye dedim ki, bu çevresel etki değerlendirme raporunu hazırlayan kişiler hakkında suç duyurusunda bulunacağız. Çünkü, etrafında başka bir petrol arama sahası yoktur, demek resmi evrakta sahteciliktir. Çernik’teki petrol arama çıkarma sahası için hazırlanan ÇED raporunda, önemli bir endemik bitki türü veya hayvan türü yoktur, denmişti. Devletin tarama kaynaklarında üniversitelerin raporlarına yer verilmiş ve ters lale dahil birçok endemik bitkiden söz ediliyor. Bilirkişilerden biri de raporunda, ‘Her ne kadar ÇED raporunda burada endemik bir bitki türü veya hayvan türü olmadığı yazılsa da üniversitelerin yaptığı çalışmalar ve raporlarda buralarda önemli türlerin olduğu ve ÇED raporlarında bu bitkilerin nasıl korunacağına dair hiçbir verinin olmadığı’ bilgisini vermişti.
ÇED raporlarının kopyala yapıştır yöntemiyle hazırlandığını ve ‘iğrenç bir boyuta’ gelmeye başlandığını ifade eden İnan, ÇED raporlarının özel şirketler tarafından hazırlandığını belirtti. İnan, “Fakat üzücü olan, ÇED raporlarının kontrolünü yapan devlet kurumlarının buna onay vermesidir. Çünkü bunlar kamunun kaynağıdır. O mera, o orman, o yaşam alanları kamunun kaynaklarıdır” dedi.
LİCE’DE PETROL İÇİN ORMAN KESİLDİ
Ahmet İnan, geçtiğimiz günlerde Lice’nin Çağdaş ve Dibek köyleri tarafından arandığını söyleyerek, bölgede hukuksuzca yapılan petrol aramalarının bitmediğini söyledi.
Köylüler, kendilerine herhangi bir bilgi verilmeden oranlarının traşlandığını söylemişler. “Bu ormanlar bizim geçim kaynağımız, burada hayvancılık yapıyoruz” demişler.
Diyarbakır Barosu Çevre Komisyonu Başkanı Ahmet İnan ve komisyon üyesi Avukat Emel Sayın, incelemelerde bulunmak üzere alana birlikte gitmişler.
İnan, arabanın gidemediği ormanlık alana bir buçuk kilometre yürüyerek ulaştıklarını belirtiyor.
