Refah, ister sosyal ister ekonomik referanslarla açıklansın, özünde yaşanılan devletin gayrisafi milli hasılası ve vatandaşlar arasında bölüşümü ile ilgilidir, yaşadığımız çağda da liberal Batılı demokratik ülkelerin tekelinde gibi görünmektedir!
Zaten terminoloji olarak 19. yüzyıl sonlarında Avrupa’da ortaya çıkmış, ikinci dünya savaşı sonrası da kapitalist batılı ülkelerde uygulama safhasına geçebilmiştir. Burada, ünlü İngiliz ekonomist, sosyal reformcu ve politikacı William Beveridge’in, 1942 yılında, hemen savaş sonrası yazdığı ünlü raporunda, ‘refah devleti’ kavramını ilk kez kullanması sonrasında, dönemin toplumbilim araştırmacıları arasında genel kabul gördüğünü hatırlatalım. Ancak dünyadaki üretim döngüsü, tarım devriminden radikal endüstriyel gelişmelerin bir çıktısı olarak refaha erişinceye kadar, binlerce yılı geride bırak zorunda kaldı. İşte o yıllar boyunca, pamuk gibi milyonlarca insanın geçim kaynağı olan tarımsal ürünler, dünyada imalat sektörünün ana girdilerinden birisi olarak, küresel ekonominin domino taşı oldu.
TEKSTİL ENDÜSTRİSİ
Dünyanın pamuk yetiştirmek için uygun 32-35 derece güney ve 37 derece kuzey enlemleri arasında ki coğrafi şeritte yaşayan çiftçiler, binlerce yıl, sıcaklığın 10 derece altına düşmediği iklim koşullarında, bu bodur bitkiyi ekip 160 ila 200 gün olgunlaşmasını bekledi. Kozalarından fışkıran beyaz yumuşak elyaftan iplik üretti ve kumaş dokumada kullandı. Eğer, pamuk ekiminden, toplanmasına, eğiricilerden dokuma tezgahlarına ve modern çağlarda da tekstil fabrikalarına kadar pamuğun izleri takip edilirse, neredeyse modern dünya kapitalizminin politik ekonomisinin tarihi yazılabilir. Pamuğun, toplumun kitlesel belleğinde kömür ya da çelik gibi daha somut ve devasa sanayi metalarının gölgesinde kalması, enteresan bir algı yanılmasıdır. Herhalde, duygusal ya da ideolojik bir olay olmalı. Ne de olsa kapitalizmin özündeki sömürü, el koyma, kölelik dahil bir çok olumsuz yapısal doğasını açıklamak için ‘beyaz ‘pamuk, fazlası ile asil ve temiz bir görüntü arz etmekte.
Esasında, pamuk kadar yaygın başka yaşamsal öneme haiz bitkisel ürünler hep vardı, örneğin pirinç, şeker, kauçuk vs.
Ama onlar pamuk gibi hem tarlalarda hem de fabrikalarda yani iki emek yoğun sektörde var olamadılar.
Zamanla da tekstil endüstrisi dünya ticaretinin dolayısı ile de kapitalizmin merkezine oturdu.
